“Không biết mình thích nghề gì’’ là câu hỏi được thắc mắc rất nhiều ở mọi lứa tuổi. Trên website cá nhân về tư vấn hướng nghiệp, chuyên gia hướng nghiệp Lê Tuấn Anh đặt vấn đề và đưa ra nhiều ví dụ về những tồn tại khi mỗi người không trả lời được câu hỏi “Không biết mình thích nghề gì?”
Theo chuyên gia Lê Tuấn Anh, một học sinh cấp ba “Không biết mình thích nghề gì?” sẽ không biết phải chọn ngành nào, trường gì để học cho phù hợp. Một sinh viên năm hai khi không trả lời được câu hỏi này, lúc nào cũng lo lắng về tương lai ra trường sẽ làm gì, ngành mình học hiện tại có đúng không, liệu mình không có đam mê ‘như báo chí bảo phải có’ thì có thành công không.
Với sinh viên vừa tốt nghiệp, không biết mình thích nghề gì dễ dẫn đến tình trạng nhanh chán và nghỉ việc vì không biết được cái gì là cái mà mình nên theo đuổi. Và với những người đã có kinh nghiệm và thời gian làm việc lâu hơn, nếu vẫn “Không biết mình thích nghề gì”, dù thấy công việc hiện tại chán lắm, muốn nghỉ lắm nhưng không thấy mình có lựa chọn nào khác tốt hơn nên vẫn cứ tiếp tục làm việc mà thiếu động lực.
Mô hình “Cây Nghề Nghiệp” giúp mỗi người hiểu hơn về các đặc điểm bản thân, và đó là phần rễ để phát triển những thành quả khi lựa chọn nghề nghiệp đúng với sở thích và đặc điểm cá tính, năng lực của mình (phần quả).
Cây nghề nghiệp
Hãy bắt đầu từ cái Cây Nghề Nghiệp này trước. Cây có 2 phần là phần Quả (chữ đỏ) và phần Rễ (chữ đen).
Quả là cái khiến chúng ta thích, vì nhiều ‘tính năng’ khác nhau. Có phải là thích thành Steve Jobs, Bill Gates vì Lương Cao, Tiền Nhiều? Ta thích thành một diễn giả, một người trong showbiz vì Được Nhiều Người Biết Đến? Hay ba mẹ ta hay khuyến khích ta làm việc ở nhà nước vì Ổn Định? Có phải ta 10 năm trước ta học Chứng khoán, 5 năm trước ta học Ngân hàng, 2 năm gần đây ta học Marketing – mục đích là để có Cơ Việc Làm Tốt? Có phải ta luôn thích ứng tuyển các chương trình Management Trainee ở Unilever, Big 4, VNG vì ta thấy Môi Trường Làm Việc ở đó thật tốt?
Quả – tức là việc có lương cao, cơ hội việc làm tốt, có môi trường ngon lành, sếp tốt bạn ngoan, được nhiều người biết – là những yếu tố khiến cho ta THÍCH MỘT CÁI NGHỀ. Tuy nhiên, quả không tự nhiên có mặt trên đời, cũng như việc THÍCH không thể tự nhiên mà có, nếu ta chưa có RỄ CÂY.
Rễ cây ở đây chính là Sở thích, Khả năng, Giá trị nghề nghiệp và Cá tính. Một cái cây cho nhiều quả khi ta chăm bón cho rễ thật nhiều nước và các chân dinh dưỡng. Tương tự, để ta có được lương cao, công việc ổn định, nhiều cơ hội việc làm – ta phải bắt đầu từ việc chăm bón ‘rễ’ – tức là Tìm hiểu về sở thích, kĩ năng, giá trị nghề nghiệp và cá tính của bản thân trước.
Từ kiến thức này, chuyên gia Lê Tuấn Anh tư vấn người đọc tự đặt ra những câu hỏi để định hình được nghề nghiệp mình yêu thích và phù hợp.
1) Sở thích của mình là gì?
Có 3 cách để xác định sở thích của bản thân:
Liệt kê hết tất cả các hoạt động, chương trình mà bản thân đã tham gia từ hồi lớp 9 đến hiện tại. Trong các hoạt động đó cái nào mình thích, cái nào mình không thích? Lý do nào mình thích cái đó, vì công việc, vì con người, vì môi trường hay cụ thể thế nào?
Làm thử một số bài test tính cách và xem kết quả xem mình có sở thích gì.
Không có sở thích nào đúng hay tốt hoàn toàn, cũng không có sở thích nào là sai cả. Mình có những người bạn có sở thích rất kỳ lạ như chụp ảnh máy bay, phân tích các loại giun đất chẳng hạn – hoàn toàn chẳng vấn đề gì. Thật ra sở thích càng lạ, càng nhiều cơ hội việc làm cho ta.
Còn đam mê thì sao? ‘Đam mê’ là cấp độ cao hơn của Sở thích. Sở thích thì tùy hứng, ví dụ ta thích Bóng đá thì hôm nay rảnh ta xem, mai rảnh ta không xem. Nếu ta đam mê bóng đá, ta sẽ dành cả ngày cả đêm để tìm hiểu về nó.
Vậy nên để kiểm tra xem sở thích đó có thật sự mạnh và là đam mê của mình không, hãy thử đặt ra thử thách mỗi ngày 60 phút trong một tiếng liên tục chỉ ngồi tìm kiếm thông tin về Sở thích đó xem, nếu đam mê thật sự thì không chán đâu.
2) Mình có thể làm được gì?
Để đi làm được, cái nhà tuyển dụng cần nhìn vào là kĩ năng mà bạn có thể làm được. Có hai cách để tìm ra khả năng của mình rất nhanh như thế này:
Lên Vietnamwork, gõ vào ô tìm kiếm một từ khóa mà bạn thích, ví dụ ‘marketing’. Hoặc cứ lướt và ấn vào xem những đầu công việc mà bạn thấy có hứng thú. Xem xem trong nội dung công việc đó, nhà tuyển dụng yêu cầu bạn làm, cái nào bạn nghĩ bạn có thể làm được – chưa cần xuất sắc – nhưng vẫn có thể làm được. Cố gắng lướt khoảng 100 công việc khác nhau và liệt kê hết những thứ có thể làm được ra giấy.
Cũng giống như sở thích, ta có các bài kiểm tra tính cách để biết được kĩ năng của mình ở đâu.
Nhiệm vụ của các bạn sau khi đọc cái này: Thử liệt kê 10 kĩ năng mình có mà không phải là Communication, Teamwork, MS Office, Leadership, Presentation.
3) Giá trị nghề nghiệp của mình là gì?
Có những người đi làm chỉ với một mong muốn duy nhất là thoát nghèo. Họ có thể làm bất kỳ công việc gì, miễn có tiền. Có tiền là có đam mê.
Có những người lại có giá trị sống là gia đình, làm công việc không cần quá giàu, nhưng nếu có nhiều thời gian dành cho gia đình thì họ sẽ rất vui.
Có những người thì mong muốn làm những công việc đóng góp cho xã hội. Làm cho một tổ chức phi chính phủ, làm Marketing ra những chiến dịch hay ho – họ rất vui. Làm sale kiếm tiền – không vui lắm.
Vậy một tiêu chí nữa khi bạn nghĩ về ‘Mình thích nghề gì?’ đó là hãy tìm xem ‘Giá trị sống ở thời điểm hiện tại của mình là gì?’. Các bạn có thể làm các bài test tính cách miễn phí trên các trang My Next Move O*NET Interests Profiler; Pymetrics; Career Strengths Test; The Big Five Personality Test.
Khi trả lời được những câu hỏi này, mỗi người sẽ có những cái nhìn rõ nét hơn về định hướng nghề nghiệp và có những quyết định lựa chọn hoặc thay đổi phù hợp hơn.
(Theo anhtuanle.com)
Leave a Reply