Những điều bạn cần biết về Biến môi trường trong Linux

Biến môi trường (environment variables) là sự thay đổi trong khối hệ thống các hoạt động máy tính đang chạy, đồng thời môi trường xung quanh người dùng thiết bị. Biến môi trường trên Linux hoạt động như thế nào? Cách thiết lập ra sao?

• Cách cài đặt phần mềm trên Linux: Giải thích về các định dạng gói
• Cách bắt đầu sử dụng Linux
• Cách thiết lập máy chủ Git riêng trên Linux
• Dựa vào tiêu chí nào để lựa chọn laptop phù hợp với lập trình viên?
• Cách sử dụng lệnh để xóa thư mục/tệp trong Linux

Nếu bạn đã sử dụng hệ điều hành đa nhiệm Linux một thời gian, có thể bạn sẽ thắc mắc làm thế nào để thiết lập một số tham số (parameter) nhất định từ dòng lệnh command line – điều này giữ nguyên cài đặt của bạn xuyên suốt các chương trình lập trình. Các biến môi trường (Environment Variables) sẽ giúp bạn giải quyết vấn đề đó. Trong bài viết dưới đây, FUNiX sẽ giải thích sâu hơn khái niệm của biến môi trường cũng như chỉ bạn cách tạo ra các biến chỉ từ vài dòng lệnh cơ bản.

Biến môi trường (Environment Variables) là gì?

Các biến môi trường (Environment Variables) là các biến hoạt động nhất quán trên tất cả các phiên bản của Linux shell. Khi bạn khởi chạy một chương trình từ shell, chương trình này sẽ tạo một bản sao của chính nó, hay còn gọi là “fork” và sau đó thay thế chính nó bằng chương trình mà nó sẽ chạy, được gọi là “exec”.

Các biến môi trường sẽ được thay thế trong bất kỳ bản sao nào mà shell tạo ra, hay  được gọi là các biến “xuất” (exporting). Ngay cả Windows cũng sử dụng các biến môi trường từ thời kỳ của MS-DOS, nhưng ngày nay hầu hết các chương trình đều dựa vào Registry và các menu cài đặt của riêng chúng để tạo cấu hình.

Biến môi trường có thể xác định trình soạn thảo bạn thường xuyên sử dụng, vì vậy khi một chương trình khởi chạy trình soạn thảo văn bản để thay đổi tệp cấu hình, trình soạn thảo này sẽ luôn xuất hiện.

Quản trị viên hệ thống (system administrator) có thể thiết lập các biến môi trường trên toàn hệ thống, nhưng chúng thường được xác định trong các files vận hành cho người dùng cá nhân hơn. Theo quy ước, chúng được in bằng chữ hoa và được biểu thị bằng dấu “$” ở đầu, chẳng hạn như “$ EDITOR” cho trình soạn thảo văn bản mặc định.

Danh sách các biến môi trường (Environment Variables)

Để xem giá trị của bất kỳ biến môi trường nào, hãy sử dụng lệnh echo. Ví dụ: để xem giá trị của biến $ EDITOR, hãy chạy lệnh sau:

Nếu nó được thiết lập, shell sẽ in giá trị, chẳng hạn như “vim”, nhưng nếu nó trống, nó sẽ chỉ in một dòng trống.

Để xem tất cả các biến môi trường được thiết lập hiện tại, hãy nhập “set” tại dòng lệnh.

Cài đặt các biến môi trường (Environment Variables) trên Linux

Bạn có thể đặt các biến môi trường theo hai cách: từ dòng lệnh hoặc trong các files cấu hình shell.

Phương pháp đầu tiên khá là đơn giản. Trong Bash, bạn cần sử dụng lệnh “export“. Ví dụ: để đặt biến môi trường $ EDITOR:

Lưu ý rằng trong cú pháp này, bạn bỏ qua ký tự “$” ở đầu. Bạn cũng có thể sử dụng VARIABLE = ‘value’, nhưng điều đó sẽ chỉ mở rộng đến phiên bản cụ thể của shell, có nghĩa là shell sẽ đặt lại giá trị đã thay đổi sau khi bạn đóng thiết bị đầu cuối.

Bây giờ trình soạn thảo của bạn sẽ là “Vim” hoặc bất kỳ trình soạn thảo văn bản nào bạn có trong phiên này và mọi giao diện con sẽ khởi chạy. Nếu bạn muốn giữ các biến môi trường của mình giữa các phiên shell khác nhau, hãy xác định chúng trong các files vận hành shell của bạn.

Bash có thể đọc một số files khi khởi động như /etc/, /profile/, /etc/, /bash/, /bashrc/, /bash_profile/ và /bashrc/. Hai phần đầu là toàn bộ hệ thống và chỉ quản trị viên hệ thống mới có thể sửa đổi chúng, trong khi phần còn lại nằm trong thư mục chính của bạn.

Bạn cần chỉnh sửa tệp tin “.bashrc” vì nó ảnh hưởng đến các interactive shells, cho dù nó có đang chạy dưới dạng login shell hay không. Nếu bạn đang sử dụng shell từ trình giả lập đầu cuối (terminal emulator), tập lệnh “.bashrc” cần được thực thi kịp thời.  Cách thiết lập các biến môi trường (environment variables) trong một file cụ thể cũng giống như cách thiết lập đối với dòng lệnh. Chỉ cần nối lệnh xuất VARIABLE = ‘value’ vào tệp cấu hình shell. Khi bạn hoàn tất, hãy lưu file và khởi chạy một shell mới.

Lưu ý rằng người dùng hệ điều hành Linux cũng có thể thay đổi shell mặc định từ Bash sang một số trình bao khác. Trong quá trình sử dụng, bạn sẽ phải chỉnh sửa file cấu hình shell của mình thay vì .bashrc (tệp cấu hình cho Bash).

Trên đây là giới thiệu tổng quan các biến môi trường (Environment variables) và cách thiết lập để bạn đọc áp dụng thành công. Nếu bạn có thắc mắc, hãy để lại bình luận ở bên dưới để được FUNiX giải đáp kịp thời.

Link bài gốc: https://www.makeuseof.com/environment-variables-in-linux/

Khánh Huyền (theo Makeuseof)