XMPP là gì? XMPP hoạt động như thế nào?

   XMPP là một giao thức nhắn tin tức thời được sử dụng bởi hàng triệu người. Các ứng dụng nhắn tin phổ biến bắt đầu dưới dạng ứng dụng trò chuyện XMPP trước khi trở thành một ứng dụng độc quyền.

Nhưng bạn có biết rằng bạn có thể cài đặt trực tiếp XMPP không? Bên cạnh đó, có nhiều lý do nên cân nhắc trò chuyện qua ứng dụng khách XMPP hơn là tham gia một nền tảng trò chuyện mới. 

Hãy cùng FUNiX tìm hiểu XMPP là gì và tại sao bạn có thể muốn dùng thử nó. 

XMPP là gì?

XMPP là viết tắt của Extensible Messaging and Presence Protocol (tạm dịch là Giao thức nhắn tin có thể mở rộng). Đây là một tiêu chuẩn nhắn tin phi tập trung giống như email. Bất kỳ ai cũng có thể tạo một tài khoản XMPP trên một máy chủ và trò chuyện với ai đó đã đăng ký trên một máy chủ khác. Giống như email, không một công ty nào có quyền truy cập hoặc kiểm soát dữ liệu của người dùng. Bạn có thể lựa chọn từ các nhà cung cấp XMPP khác nhau, giống như chọn giữa các nhà cung cấp email khác nhau.

XMPP đóng vai trò như một tiêu chuẩn internet giúp mọi người không cần phải liên tục phát minh lại mọi thứ từ đầu. Code và thông số kỹ thuật được mở cho bất kỳ ai học và thực hiện. Việc thiết lập một máy chủ XMPP cho phép mọi người tạo tài khoản và nhắn tin cho nhau cũng tương đối dễ dàng. Đây là lý do Google Talk, Facebook Messenger và WhatsApp ít nhiều đều sử dụng XMPP. Tuy nhiên, trong khi các công ty này chọn “đóng kín” nền tảng của họ, có rất nhiều nhà cung cấp XMPP mở mà bạn có thể chọn.

Ra đời từ năm 1999, XMPP vẫn là một tiêu chuẩn được tích cực phát triển và sử dụng. Nhiều trang web hoặc dịch vụ có tính năng trò chuyện tiếp tục chuyển sang sử dụng XMPP, ví dụ như công cụ hội nghị truyền hình Jitsi Meet.

Cách sử dụng XMPP

Cách XMPP hoạt động khá giống email. Bạn tạo tài khoản với nhà cung cấp và có khả năng gửi tin nhắn cho những người dùng XMPP khác dù họ đăng ký tài khoản ở đâu.

Bước đầu tiên là tìm một nhà cung cấp dịch vụ.xmpp.net để đăng ký một tài khoản. Một số miễn phí, trong khi những một số khác tính phí bảo trì máy chủ. 

Khi đăng ký tài khoản, bạn sẽ cần tạo tên người dùng. Tên này trông rất giống với địa chỉ email, ví dụ như username@disroot.org. Từ đứng đằng sau biểu tượng @ biểu hiện máy chủ nơi có tên người dùng của bạn.

Lúc này, bạn cũng cần chọn một ứng dụng khách XMPP nếu chưa có. Giống như các ứng dụng email như Mozilla Thunderbird hay Microsoft Outlook, ứng dụng XMPP có nhiều dạng. Dù bạn sử dụng hệ điều hành hay thiết bị nào, bạn đều có thể tìm thấy danh sách các ứng dụng khách XMPP thích hợp trên website chính thức của XMPP. Trên Android có ứng dụng Quicksy và trên iOS có Monal cũng dễ dàng đăng ký như Signal hoặc WhatsApp. 

Tải xuống: Quicksy cho Android (Miễn phí)

Tải xuống: Monal cho iOS (Miễn phí)

Khi đã cài đặt ứng dụng, bạn đăng nhập bằng tên người dùng và mật khẩu của mình. Sau đó, bạn đã có thể thêm danh bạ và gửi tin nhắn đến các tài khoản XMPP khác. 

Không chỉ tin nhắn mà bạn cũng có thể gửi ảnh, đoạn âm thanh, emoji và các tệp khác cũng như thực hiện cuộc gọi thoại/video qua XMPP giống như trên bất kỳ ứng dụng trò chuyện nào khác.  

Giao diện XMPP có thể không hiện đại như các nền tảng khác nhưng bao gồm hầu hết các tính năng cốt lõi. Trải nghiệm của bạn sẽ phụ thuộc rất nhiều vào ứng dụng khách mà bạn sử dụng.

Lý do lựa chọn XMPP

Có nhiều lợi thế đền từ các tiêu chuẩn mở và tính phi tập trung của XMPP mà các nền tảng phổ biến không thể cung cấp.

• Quyền riêng tư: Theo mặc định, nhà cung cấp XMPP có thể đọc tất cả các tin nhắn đã gửi và siêu dữ liệu liên quan. Tuy nhiên, bạn có thể bảo vệ nội dung tin nhắn của mình bằng cách mã hóa. Có nhiều loại mã hóa khác nhau nhưng loại hiện đại nhất là OMEMO dựa trên Giao thức Tín hiệu được sử dụng bởi ứng dụng nhắn tin Signal. Hầu hết các nhà cung cấp XMPP đều khá nhỏ và không quét hoặc kiếm tiền từ tin nhắn của bạn nhưng để hoàn toàn chắc chắn, bạn có thể lưu trữ máy chủ XMPP của riêng mình.
• Phi tập trung: Các dịch vụ tập trung mang lại nhiều tiện ích, ví dụ như dễ dàng để tìm các địa chỉ liên hệ, mọi người đều có trải nghiệm như nhau và các bản cập nhật có thể được đồng thời gửi đến mọi người. Tuy nhiên, chúng cũng có nhiều mặt trái. Các công ty đứng sau chúng có quyền quyết định nhiều câu hỏi quan trọng, ví dụ như nội dung có thể chấp nhận được, ai bị chặn và ai có thể tạo tài khoản. Với XMPP, không ai có thể ngăn bạn tạo tài khoản, cũng giống như không ai có thể ngăn cản bạn dùng email.
• Tính linh hoạt và lựa chọn: Với hầu hết các nền tảng trò chuyện, bạn bắt buộc phải sử dụng trang web hoặc ứng dụng nhắn tin chính thức của họ. Các công ty có hoặc không cho phép ứng dụng bên thứ ba, kể cả cho phép, chúng cũng chưa chắc có thể triển khai tất cả tính năng. Trái lại, XMPP là một tiêu chuẩn chứ không phải là một nền tảng, cho phép sử dụng bất kỳ ứng dụng khách nào bạn muốn. Việc ứng dụng khách của bạn có tất cả các tính năng mới nhất hay không phụ thuộc vào việc liệu nhà phát triển của nó có triển khai chúng hay không, chứ không phải họ có quyền hay không.
• “Tuổi thọ” ứng dụng: Các nền tảng trò chuyện đến và đi. Trước đây mọi người chủ yếu sử dụng AOL Instant Messenger nhưng hiện tại đã chuyển sang Google Talk, Facebook Messenger, WhatsApp, Discord. Thông thường, đây là kết quả của việc một dịch vụ ngừng hoạt động, một ứng dụng được thiết kế lại triệt để hoặc một công ty thay đổi chính sách. XMPP là một công nghệ đã có từ lâu và đáng tin cậy nên bạn có thể gắn bó với nó bao lâu tùy ý.

Bạn có nên sử dụng XMPP?

XMPP vẫn là một lựa chọn khả thi cho bất kỳ ai có mong muốn đơn giản là tìm kiếm một cách để trò chuyện online với những người khác. Các nền tảng trò chuyện phổ biến ngày càng theo dõi và kiếm tiền từ dữ liệu người dùng. Các nhà cung cấp XMPP mang đến một góc yên tĩnh hơn, nơi mà với tính năng mã hóa được kích hoạt, bạn có thể trò chuyện riêng tư như mong muốn.

Vân Nguyễn

Dịch từ: https://www.makeuseof.com/what-is-xmpp-how-does-it-work/