Dùng Wifi hay Dữ liệu di động an toàn hơn?

Wifi hay dữ liệu di động mang đến cho bạn kết nối an toàn và riêng tư nhất? 

• Cách khắc phục lỗi Wi-Fi không hoạt động trên Ubuntu
• Cách xem độ mạnh chính xác của kết nối Wifi trong Windows
• WEP, WPA, WPA2 hay WPA3: Bạn đang dùng loại bảo mật Wifi nào?
• Giải thích các loại bảo mật Wifi: WEP, WPA, WPA2 và WPA3
• Tin tốt và tin xấu về lỗi Wifi gần đây

Dù bạn đang chuyển khoản hay gửi tin nhắn trên điện thoại, sử dụng loại kết nối nào sẽ an toàn hơn: Wifi hay dữ liệu di động (mobile data)?

Quyền riêng tư và Bảo mật

Hầu hết mọi người thường nghĩ quyền riêng tư (privacy) và bảo mật (security) giống nhau. Tuy nhiên, chúng thực sự có ý nghĩa khác nhau. Một số kết nối bảo mật, một số khác lại có thể đảm bảo quyền riêng tư, một số có thể cung cấp cả hai hoặc không gì cả. 

Bảo mật

Bảo mật có nghĩa là những người bên ngoài mạng (network) của bạn, chẳng hạn như tin tặc không thể nhìn thấy hành động của bạn. Nói chung, hoạt động với sự bảo mật cao nhất có nghĩa là hiểu được các loại kết nối mà bạn đang sử dụng.

Thông thường, việc có một cấp độ bảo mật nhất định là quan trọng. Nhưng quan trọng đến mức nào lại phụ thuộc vào loại thông tin mà bạn đang nhập vào hoặc truy cập.

Nếu bạn đang xem số dư thẻ ghi nợ của mình, bạn muốn có một kết nối an toàn. Nếu bạn đọc thông tin về diễn viên trong một bộ phim, bạn có thể sử dụng một kết nối kém an toàn hơn. 

Quyền riêng tư

Quyền riêng tư có nghĩa là những người khác trong mạng của bạn không thể nhìn thấy những gì bạn làm, chẳng hạn như các trang web mà bạn sử dụng hoặc các ứng dụng trên thiết bị của bạn. Hoạt động với mức độ riêng tư cao nhất có nghĩa là hiểu các điều khoản dịch vụ của nhà cung cấp, trang web và ứng dụng mà bạn truy cập cũng như cách bạn sử dụng các trang web và ứng dụng đó.

Có một số tính năng trên web sẽ không thể hoạt động nếu chúng hoàn toàn riêng tư. Đó là lý do tại sao các điều khoản dịch vụ của các trang web và ứng dụng lại rất quan trọng.

Một số trang web và ứng dụng cần có quyền truy cập và đôi khi cả quyền chia sẻ dữ liệu của bạn để có thể vận hành như mong đợi. Bạn cần biết ai có quyền truy cập vào dữ liệu nào, tại sao họ cần dữ liệu đó, cách họ sử dụng và chia sẻ dữ liệu đó với ai (nếu có).

Hiểu về kết nối di động

Có hai loại kết nối Internet cơ bản cho các thiết bị di động, về cơ bản cả hai đều cho phép kết nối theo cùng một cách. Tuy nhiên, cách thiết bị kết nối và những người có khả năng xem hoạt động của bạn trên các kết nối đó sẽ khác nhau.

Wifi

Wifi là kết nối internet không dây được tạo bởi một bộ định tuyến kết nối với một modem. Modem này tạo ra mạng (network) thông qua nhà cung cấp dịch vụ internet và bộ định tuyến cho phép các thiết bị di động kết nối không dây. Điều đó có nghĩa là nhà cung cấp dịch vụ internet có quyền truy cập vào hầu hết mọi thứ mà bạn đang thực hiện trực tuyến.

Nếu bạn đang kiểm soát mạng của mình, bạn có thể kiểm soát điều này ở một mức độ nào đó bằng cách sử dụng các hệ thống như Tor và/hoặc VPN. Tuy nhiên, nếu bạn đang dùng mạng của người khác, mọi việc không đơn giản như vậy.

Khi bạn truy cập vào mạng Wifi, mạng đó đang mở hoặc đóng. Các mạng đóng, như mạng mà bạn sử dụng ở nhà hoặc tại cơ quan, yêu cầu mật khẩu. Các mạng mở, như tại một số nhà hàng và các địa điểm công cộng khác, không yêu cầu mật khẩu. Nếu bạn đặc biệt quan tâm đến quyền riêng tư và bảo mật của mình, điều này là một vấn đề vì hai lý do. 

Đầu tiên là bạn không biết những ai khác trên mạng đó và họ có thể làm gì. Thứ hai là nhiều thiết bị di động được cài đặt ở chế độ tự động kết nối với Wifi mở, vì vậy bạn có thể gặp một số rủi ro ngay cả khi bạn không chủ động thực hiện các giao dịch nhạy cảm trên thiết bị của mình.

Nếu bạn lo lắng về việc thiết bị của mình tự động kết nối, bạn có thể thay đổi điều đó trong cài đặt thiết bị của mình.

Dữ liệu di động

Dữ liệu di động về cơ bản hoạt động giống như Wifi. Sự khác biệt lớn nhất là tín hiệu đến qua nhà cung cấp dịch vụ di động chứ không phải nhà cung cấp dịch vụ internet của bạn.

Chắc chắn, các nhà cung cấp dịch vụ di động có thể vẫn có quyền truy cập vào một số thông tin của bạn. Điều này cũng đúng cả với các trang web mà bạn truy cập (và các trang web mà họ chia sẻ/bán dữ liệu của bạn). Tuy nhiên, không giống như kết nối Wifi, kết nối dữ liệu di động được mã hóa, tăng thêm mức độ bảo mật khỏi các mối đe dọa từ bên ngoài.

Đó là lý do tại sao các chuyên gia bảo mật như Norton khuyên bạn nên sử dụng dữ liệu di động thay vì Wifi để truy cập thông tin nhạy cảm khi bạn ở ngoài.

“Thay vì Wifi” không chỉ có nghĩa là “bật dữ liệu di động lên” mà còn có nghĩa là “tắt Wifi đi”. Hầu hết các thiết bị di động sẽ sử dụng Wifi thay vì dữ liệu di động khi có Wifi và cả hai kết nối đều được bật.

Các mẹo bảo mật khác

Không có kết nối nào là hoàn toàn an toàn. Điều đó thậm chí đúng nếu bạn đang sử dụng dữ liệu di động. Tuy nhiên, có một số điều bạn có thể làm để giúp các tương tác của mình trên web di động trở nên an toàn hơn.

Quản lý dữ liệu

Hầu hết các gói di động đều chỉ cho phép người dùng một lượng dữ liệu nhất định. Vì vậy, hãy kiểm tra gói di động của bạn để xem bạn có bao nhiêu dữ liệu và điều gì sẽ xảy ra sau khi hết.

Như đã đề cập ở trên, không phải mọi thứ mà một người bình thường thực hiện trên internet đều cần được bảo mật hoặc thậm chí là riêng tư. Vì vậy, hãy cân nhắc lưu dữ liệu của bạn để thực hiện những việc như kiểm tra tài khoản ngân hàng và sử dụng kết nối Wifi mở để thực hiện những việc như tìm kiếm thông tin trên google. 

Cẩn thận với Cookie

Cookie lưu trữ thông tin trên các trang web mà bạn truy cập. Nghe có vẻ đáng sợ, nhưng hầu hết các trang web đều giữ cho cookie của bạn khá an toàn và thông tin được lưu trên một trang web không thể được truy cập từ một trang web khác. Nếu bạn thực sự lo lắng về cookie, bạn có thể quản lý chúng trong cài đặt trình duyệt của mình. Các hình ảnh sau đây cho thấy giao diện của Google Chrome, nhưng hầu hết các trình duyệt đều khá giống nhau.

Bởi vì các cookie được duy trì bởi các trang web quản lý chúng, chúng là một vấn đề tiềm ẩn về quyền riêng tư hơn là vấn đề bảo mật. Nói cách khác, tin tặc không thể truy cập hoặc sử dụng cookie của bạn.

Vì vậy, quan trọng hơn việc bảo vệ cookie, bạn nên suy nghĩ kỹ về những trang web bạn nhập thông tin nhạy cảm. Hoặc, an toàn hơn, hãy suy nghĩ kỹ về những trang web bạn truy cập.

Sử dụng hai trình duyệt hoặc ứng dụng

Điều có lẽ đáng sợ hơn cookie là ngày nay hầu hết các trình duyệt đều lưu mật khẩu của bạn. Nếu bạn bật cài đặt này (và hầu hết mọi người đều làm vậy) thì tin tặc càng lấy được nhiều thông tin hơn.

Có một số cách để giải quyết vấn đề này. Một là đặt trình duyệt của bạn để trình duyệt không nhớ mật khẩu đối với các trang web có thông tin nhạy cảm, chẳng hạn như ngân hàng di động. Cách thứ hai là sử dụng một ứng dụng chuyên dụng riêng nếu có thể.

Trở lại ví dụ về ngân hàng di động, nếu dịch vụ ngân hàng của bạn có một ứng dụng chuyên dụng thì truy cập dịch vụ thông qua ứng dụng đó thường an toàn hơn so với thông qua trình duyệt. 

Một giải pháp đơn giản hơn là sử dụng hai trình duyệt khác nhau: một trình duyệt dành cho các hoạt động như duyệt web thông thường, phát trực tuyến, mạng xã hội, v.v. và một trình duyệt dành cho các hoạt động nhạy cảm hơn như ngân hàng trực tuyến, mua sắm trực tuyến, email, v.v..

Bạn có thể sử dụng trình duyệt bảo mật chuyên dụng như Tor cho các hoạt động nhạy cảm và  trình duyệt tiêu chuẩn như Chrome hoặc Safari cho các hành động khác. 

Dịch từ: https://www.makeuseof.com/wifi-vs-mobile-data-which-is-more-secure/

Vân Nguyễn