Có thể bạn đã thấy nhiều tin đồn về sự xuất hiện của “Web3”. Vậy Web3 là gì? Nó khác gì so với Web2 và Web1?
Mỗi thế hệ của web dựa trên một ý tưởng lớn, đó là “Đọc”, “Viết” và “Sở hữu”.
Web1 là gì?
Giao tiếp internet đầu tiên đã được gửi không thành công vào cuối những năm 60. Các cơ quan chính phủ và trường đại học đã dành 20 năm tiếp theo để phát triển nó.
Tên miền đầu tiên được mua vào năm 1985, vì vậy chúng ta có thể bắt đầu dòng thời gian Web1 từ đó, mặc dù phải 5 năm sau “World Wide Web” mới ra đời. Trong khoảng 14 năm tiếp theo, internet là để đọc.
Chưa nói đến việc máy tính không phổ biến như hiện tại, ngay cả những người có máy tính và có thể sử dụng chúng một cách thành thạo, không phải ai cũng có thể đăng nội dung trực tuyến. Đối với hầu hết mọi người, internet là nơi để tra cứu thông tin chứ không phải đăng tải thông tin.
Điểm nổi bật của Web1:
- Khó sáng tạo nội dung
- Khó khám phá nội dung
- Khó kiếm tiền từ nội dung
Web2 là gì?
Từ khoảng cuối những năm 1990, các công cụ và dịch vụ online bắt đầu giúp mọi người dễ dàng tạo và đăng nội dung trực tuyến. Từ các trang web cá nhân đến các trang viết blog và cuối cùng là sự khởi đầu của cơn sốt mạng xã hội. Đây là kỷ nguyên “đọc/viết” của internet.
Mạng xã hội rất quan trọng trong việc hiểu Web2, nhưng đồng thời nó cũng quan trọng trong việc hiểu rất nhiều hứa hẹn của Web3. Truyền thông xã hội dựa trên ý tưởng rằng bạn đăng nhập vào một trang web để xem nội dung do người dùng tạo nhưng người dùng đó không nhận được phần thưởng nào. Thay vào đó, phần thưởng sẽ thuộc về trang web khiến nội dung đó có thể khám phá được.
Điều tương tự cũng đúng với những thứ như công cụ tìm kiếm và thậm chí cả trình duyệt web. Phần lớn tiền sinh ra thuộc về người tìm thấy nội dung cho bạn chứ không phải người đã tạo ra nội dung đó. Hơn nữa, các trang web và dịch vụ miễn phí (bao gồm mạng xã hội) kiếm phần lớn tiền từ việc thu thập và thu lợi từ dữ liệu người dùng.
Trong những năm gần đây, chúng ta cũng đã thấy các nền tảng và dịch vụ cho phép người dùng thưởng hoặc “boa” cho những người dùng khác và cho phép người dùng nhiều quyền kiểm soát hơn với dữ liệu được thu thập — dấu hiệu ban đầu của một số yếu tố cốt lõi của Web3.
Điểm nổi bật của Web2
- Dễ dàng tạo nội dung
- Dễ dàng khám phá nội dung
- Nội dung có thể sinh lời nhưng lợi nhuận thuộc về các công ty hơn là người sáng tạo
Web3 là gì?
Web3 là ý tưởng rằng các công cụ đang được phát triển và triển khai ngay hiện tại sẽ cho phép chúng ta kiểm soát và có khả năng kiếm tiền từ sự hiện diện trực tuyến của chúng ta theo những cách hiện chưa được hoặc chưa thể thực hiện. Đây là kỷ nguyên “đọc/viết/sở hữu” của internet và đối với nhiều người, nó đồng nghĩa với blockchain.
Giá trị từ blockchain không chỉ có nghĩa là đầu tư vào tiền điện tử. Công nghệ này là một phương tiện để lưu trữ thông tin an toàn, cũng như để xác minh ai sở hữu nó. Thêm vào tiền điện tử, hay cách để mọi người thanh toán trực tiếp cho nhau và bạn có cơ sở cho một cuộc cách mạng internet.
Điều này có ý nghĩa to lớn không chỉ với nền kinh tế của người sáng tạo (creator economy) mà với cả việc quản lý dữ liệu cá nhân. Các dịch vụ online trong tương lai có thể cho phép người dùng cung cấp các loại thông tin khác nhau để đổi lấy các đặc quyền và thanh toán khác nhau. Điều này đã xảy ra trên các nền tảng như Brave, trình duyệt hỗ trợ blockchain thưởng cho người dùng khi xem quảng cáo.
Người dùng cũng có thể đưa ra yêu cầu về cách các tổ chức được điều hành một cách dễ dàng hơn thông qua “các tổ chức độc lập phi tập trung”. Hãy tưởng tượng chúng như các hợp tác xã internet: người dùng mua tư cách làm thành viên và đổi lại, họ giúp đưa ra quyết định và gặt hái phần thưởng.
Điểm nổi bật của Web3
- Dễ dàng tạo nội dung
- Nội dung dễ khám phá
- Tạo nội dung và tương tác sinh lời trực tiếp
Web3 vẫn đang phát triển
Sự chuyển dịch từ Web1 đến Web2 là về tăng khả năng truy cập. Nội dung trở nên dễ tìm hơn và sau đó dễ tạo ra hơn. Web2 trao nhiều quyền kiểm soát hơn cho các nhà sản xuất và người sáng tạo, nhưng các công ty lớn mới là đối tượng hưởng lợi chính — Meta, Alphabet, TikTok, v.v., tất cả đều kiếm tiền nhờ vào những người sáng tạo nội dung trên nền tảng của họ.
Quá trình chuyển đổi từ Web2 sang Web3 sẽ trao nhiều quyền lực hơn cho người sáng tạo, cho phép họ kiếm tiền trực tiếp từ nội dung của mình mà không cần chia phần cho nền tảng. Điều này nghe có vẻ tuyệt vời. Tuy nhiên, thực tế là việc kiếm tiền từ mọi thứ và bán mọi thứ trực tiếp cho người tiêu dùng sẽ dẫn đến nhiều hậu quả không mong muốn và do đó, sự phát triển của Web3 sẽ mất nhiều thời gian.
Vân Nguyễn
Dịch từ: https://www.makeuseof.com/web1-vs-web2-vs-web3/
Bình luận (0
)