Gen AI cho người mới – hướng dẫn từ A-Z

• Gen AI: 'Mắt thần' phân tích data khách hàng

Bạn đã từng nghe tới ChatGPT? Hay thấy những bức tranh tuyệt đẹp từ Midjourney? Hoặc xem video được lồng tiếng bởi AI mà tưởng như người thật đang nói?

Đó chính là một phần nhỏ trong thế giới Gen AI – Generative AI, một loại trí tuệ nhân tạo có khả năng tạo ra nội dung mới như văn bản, hình ảnh, âm thanh, video và thậm chí cả mã lập trình. Và điều đặc biệt hơn cả: bạn không cần phải là kỹ sư, lập trình viên hay chuyên gia AI để sử dụng được Gen AI.

Chỉ trong vài tháng gần đây, Gen AI đã trở thành công cụ quen thuộc với hàng triệu người dùng trên khắp thế giới. Không chỉ giúp tiết kiệm thời gian, tăng hiệu suất làm việc, mà còn mở ra vô số cơ hội sáng tạo – từ viết nội dung, thiết kế, lập trình đến học tập và giảng dạy.

Nhưng… nếu bạn là người mới, có thể bạn đang tự hỏi:

• Gen AI thực chất là gì?
• Nó có khác gì với AI truyền thống?
• Mình nên dùng công cụ nào để bắt đầu?
• Làm sao để tận dụng Gen AI vào công việc và cuộc sống hằng ngày?

Bài viết này sẽ là hướng dẫn toàn diện từ A-Z dành cho bạn – người đang muốn hiểu đúng – học nhanh – dùng được Gen AI một cách thực tế và hiệu quả. Không lý thuyết khó hiểu, không công nghệ phức tạp. Chỉ là những công cụ gần gũi, bước đi đơn giản, và những ví dụ bạn có thể áp dụng ngay.

1.Gen AI là gì? Khác gì với AI truyền thống?

Khi nhắc đến AI (trí tuệ nhân tạo), nhiều người thường nghĩ đến những cỗ máy biết học, biết phân tích dữ liệu, hoặc những robot trong phim khoa học viễn tưởng. Nhưng trong thực tế, AI đã và đang hiện diện trong cuộc sống chúng ta hằng ngày – từ gợi ý video trên YouTube, sản phẩm trên Shopee, đến việc lọc thư rác trong email. Đó là AI truyền thống.

Thế còn Gen AI – Generative AI thì sao?

Gen AI là gì?

Gen AI là một nhánh mới của AI có khả năng tạo ra nội dung hoàn toàn mới dựa trên dữ liệu đầu vào. Nói cách khác, nó không chỉ phân tích – mà còn “sáng tạo”.

Ví dụ:

• Bạn gõ: “Viết một đoạn giới thiệu sản phẩm sữa rửa mặt dành cho da dầu”, thì Gen AI sẽ viết ra ngay một đoạn văn hoàn chỉnh.

• Bạn nhập mô tả: “Một cô gái đang đọc sách giữa rừng cây mùa thu”, thì Gen AI sẽ vẽ ra một bức tranh đúng như thế.

Tất cả những điều này là nhờ vào các mô hình học sâu (deep learning) đã được “đào tạo” với hàng tỷ dữ liệu trên internet để học ngôn ngữ, hình ảnh, giọng nói, mã code…

Gen AI khác gì so với AI truyền thống?

Nếu ví AI truyền thống như một “kế toán giỏi số liệu”, thì Gen AI giống như một “nghệ sĩ biết sáng tạo” – chỉ cần bạn biết cách “truyền cảm hứng” bằng câu hỏi đúng.

Một số mô hình Gen AI phổ biến hiện nay

• ChatGPT: viết nội dung, giải thích, hỏi đáp, sáng tạo ý tưởng
• Gemini, Claude, Mistral: trợ lý AI tổng hợp đa năng
• Midjourney, DALL·E: tạo ảnh từ mô tả
• GitHub Copilot: hỗ trợ lập trình
• Runway, Pika: tạo và chỉnh sửa video
• ElevenLabs, Synthesia: tạo giọng nói, video AI

>>> Xem thêm: Khai phá tiềm năng sáng tạo và hiệu suất với khóa học về cách sử dụng AI từ cơ bản đến nâng cao

2. Gen AI có thể làm được những gì?

Một trong những điểm hấp dẫn nhất của Gen AI là khả năng tạo ra nội dung ở nhiều định dạng khác nhau: từ văn bản, hình ảnh, âm thanh, đến video và mã lập trình. Đó cũng là lý do vì sao Gen AI đang được ứng dụng rộng rãi trong nhiều ngành nghề – và ngày càng phổ biến trong cuộc sống hàng ngày.

Dưới đây là những gì Gen AI có thể làm (và làm rất tốt):

Tạo nội dung văn bản nhanh chóng, đa dạng

Gen AI có thể giúp bạn:

• Viết bài blog, email, mô tả sản phẩm, caption mạng xã hội
• Soạn CV, thư xin việc, bài luận, kịch bản phỏng vấn
• Tạo kế hoạch nội dung, outline báo cáo, bản trình bày
• Thậm chí… làm thơ, viết truyện ngắn, sáng tác lời bài hát

👉 Các công cụ tiêu biểu: ChatGPT, Claude, Notion AI

Tạo hình ảnh từ mô tả bằng lời

Chỉ cần bạn nhập một đoạn mô tả, AI sẽ vẽ ra hình ảnh đúng như tưởng tượng:

• Thiết kế minh họa, poster, bìa sách, banner quảng cáo
• Tạo nhân vật hoạt hình, hình nền, concept art
• Biến ý tưởng thành hình ảnh độc quyền mà không cần designer

👉 Các công cụ nổi bật: Midjourney, DALL·E, Ideogram, Canva AI

Viết và hỗ trợ lập trình

Dù bạn là người mới học code hay lập trình viên chuyên nghiệp, Gen AI đều có thể hỗ trợ:

• Gợi ý đoạn code từ mô tả tự nhiên
• Sửa lỗi lập trình, tối ưu đoạn mã
• Giải thích cách hoạt động của đoạn code
• Tạo project mẫu theo yêu cầu

👉 Công cụ nên dùng: GitHub Copilot, ChatGPT (với code interpreter)

Tạo video và âm thanh bằng AI

Gen AI không chỉ viết và vẽ, mà còn có thể:

• Tạo video từ văn bản (video dạng thuyết trình, giáo dục, quảng cáo)
• Lồng tiếng AI bằng giọng người thật
• Biến hình ảnh thành video động
• Tạo nhạc nền, âm thanh nền phù hợp với nội dung

👉 Gợi ý công cụ: Runway, Pika Labs, ElevenLabs, Synthesia

Tạo slide, bảng kế hoạch, tài liệu tự động

• Tóm tắt tài liệu dài
• Chuyển ý tưởng thành bản trình chiếu
• Tạo kế hoạch học tập, kế hoạch công việc, timeline dự án
• Hỗ trợ soạn giáo án, nội dung đào tạo

👉 Gợi ý công cụ: Notion AI, Tome.app, SlidesAI

Như bạn thấy, Gen AI có thể giúp mọi người làm việc nhanh hơn, sáng tạo hơn và đỡ mệt hơn, bất kể bạn làm ngành gì. Điều tuyệt vời nhất là: bạn không cần kỹ năng đặc biệt để bắt đầu – chỉ cần một ý tưởng và vài câu hỏi đúng cách.

3. Gen AI phù hợp với ai? Ai nên bắt đầu học và dùng?

Bạn có thể đang nghĩ: “Tôi không làm trong ngành công nghệ, liệu có cần dùng Gen AI không?”
Câu trả lời là: có – và bạn nên bắt đầu càng sớm càng tốt.

Gen AI không phải chỉ dành cho kỹ sư, lập trình viên hay những người “rành công nghệ”. Thực tế, nó được tạo ra để phục vụ tất cả mọi người, đặc biệt là những người muốn tiết kiệm thời gian, làm việc thông minh hơn, sáng tạo hiệu quả hơn.

Dưới đây là những nhóm người dùng mà Gen AI đặc biệt phù hợp:

Học sinh, sinh viên

• Hỗ trợ tóm tắt bài giảng, tài liệu học
• Giải thích khái niệm phức tạp bằng ngôn ngữ dễ hiểu
• Viết bài luận, dàn ý, trình bày slide chuyên nghiệp hơn
• Lên kế hoạch học tập cá nhân hóa

👉 Dùng Gen AI để học chủ động, học nhanh, học sâu hơn mà không bị phụ thuộc hoàn toàn vào thầy cô.

Người đi làm văn phòng

• Viết email, báo cáo, slide trình bày, nội dung truyền thông nội bộ
• Tóm tắt biên bản họp, chuyển đổi văn bản → kế hoạch hành động
• Hỗ trợ phân tích dữ liệu đơn giản, sắp xếp công việc hiệu quả

👉 Gen AI giúp dân văn phòng tiết kiệm hàng giờ mỗi tuần cho những công việc lặp lại.

Người làm sáng tạo nội dung (content creator, marketer)

• Viết bài blog, nội dung quảng cáo, kịch bản video
• Tạo hình ảnh, video ý tưởng nhanh chóng
• A/B testing nhiều ý tưởng nội dung cùng lúc

👉 Gen AI giúp bạn vừa sáng tạo nhanh hơn, vừa tối ưu hiệu quả truyền thông.

Giáo viên, người làm đào tạo

• Soạn giáo án, slide giảng dạy
• Thiết kế bài tập, câu hỏi trắc nghiệm
• Gợi ý cách truyền đạt sinh động hơn

👉 Gen AI không thay thế người dạy – nó giúp bạn dạy tốt hơn.

Người kinh doanh, bán hàng, khởi nghiệp

• Viết nội dung sản phẩm, email chào hàng, kịch bản tư vấn
• Thiết kế banner, hình ảnh minh họa nhanh chóng
• Phân tích hành vi khách hàng và tạo chiến dịch marketing cá nhân hóa

👉 Gen AI trở thành trợ lý kinh doanh 24/7 giúp bạn làm nhiều việc hơn mà không cần thêm người.

Khóa học “GenAI cho người mới bắt đầu” tại FUNiX là chương trình đào tạo trực tuyến, thiết kế dành riêng cho những người không chuyên về công nghệ nhưng mong muốn ứng dụng Trí tuệ nhân tạo tạo sinh (Generative AI) vào công việc và cuộc sống hàng ngày. Khóa học này giúp học viên làm quen và sử dụng hiệu quả các công cụ AI phổ biến như ChatGPT, Gemini, Canva AI, Notion AI, n8n và nhiều công cụ khác.

>>> Xem thêm: Khóa học online ứng dụng AI trong công việc

Tìm hiểu thêm tại đây:

Nguyễn Cúc