Kinh nghiệm học Python cơ bản

Python là ngôn ngữ lập trình hướng đối tượng, được thiết kế với ưu điểm mạnh là dễ đọc, dễ học và dễ nhớ. Cấu trúc của Python còn cho phép người sử dụng viết mã lệnh với số lần gõ phím tối thiểu. Ngôn ngữ lập trình này đang là xu thế hiện nay mà những ai muốn tham gia vào ngành này đều nên biết về nó.

• Review học lập trình nhúng avr có gì tốt? Tìm hiểu từ A-Z cho người mới
• Nên học lập trình nhúng từ đâu dành cho người mới
• Tìm hiểu về công việc của Kỹ sư lập trình nhúng chuyên nghiệp
• Thị trường lập trình nhúng việc làm trong năm 2024 như thế nào?
• Hướng đi nào cho dân lập trình Nhúng tại Việt Nam

Trong thời đại công nghệ 4.0, việc biết thêm một ngôn ngữ lập trình sẽ tạo cho chúng ta thêm nhiều cơ hội việc làm hơn trong ngành CNTT. Python là ngôn ngữ lập trình hướng đối tượng, được thiết kế với ưu điểm mạnh là dễ đọc, dễ học và dễ nhớ. Ngoài ra Python là ngôn ngữ có hình thức rất sáng sủa, cấu trúc rõ ràng, thuận tiện cho người mới học lập trình và là ngôn ngữ lập trình dễ học, được dùng rộng rãi trong phát triển trí tuệ nhân tạo. Cấu trúc của Python còn cho phép người sử dụng viết mã lệnh với số lần gõ phím tối thiểu. Với những điểm mạnh như vậy, Python đang là xu thế hiện nay mà những ai muốn tham gia vào ngành này đều nên biết về nó.

Bản thân tôi là một người không làm trong ngành CNTT, chỉ học Python như một cách để bổ sung thêm kiến thức. Tuy rằng Python là ngôn ngữ khá thuận tiện cho người mới học lập trình, nhưng chắc hẳn chúng ta ít nhiều cũng gặp khó khăn khi tiếp cận ngôn ngữ này, cũng như trải qua cảm giác “đau đầu” khi không biết nên viết chương trình như thế nào để có thể chạy như ý muốn, không có lỗi Traceback. Trong quá trình tự học Python của bản thân, tôi chia sẻ một số vấn đề để có thể học tốt môn này như sau:

Mọi thứ bắt đầu từ cơ bản

Đây là điều hiển nhiên khi học bất cứ kiến thức gì, không chỉ riêng Python. Việc hiểu rõ cặn kẽ từng chi tiết trong nội dung bài học sẽ giúp ích cho các bạn trong việc viết một chương trình. Ví dụ, lệnh input cho phép ta nhập dữ liệu từ bàn phím, thì dữ liệu đó được lưu dưới dạng chuỗi. Thế thì khi ta nhập số 1234, thì kiểu dữ liệu của nó là chuỗi, không phải số. Như vậy, nếu ta muốn tính toán, ta phải chuyển kiểu dữ liệu chuỗi sang kiểu dữ liệu số nguyên hay số thực với dấu phẩy động chẳng hạn. Nếu không sẽ xuất hiện lỗi Traceback. Việc hiểu rõ câu lệnh đó có nghĩa là gì, sử dụng như thế nào sẽ giúp ích cho ta trong việc viết chương trình tốt nhất. Hoặc nếu có lỗi Traceback xảy ra, ta cũng có thể nhanh chóng dò lại lỗi đó xuất phát từ đâu và lí do tại sao để có thể khắc phục.

Việc biết trước một ngôn ngữ lập trình sẽ giúp ta tiếp thu nhanh hơn. Như bản thân tôi đã có hiểu biết sơ về Pascal hay Latex, nên việc đọc hiểu các tài liệu, giáo trình dễ dàng hơn. Còn nếu chúng ta có một nguồn bài giảng chi tiết cho người mới bắt đầu lập trình, thì điều này không quá quan trọng.

Học đi đôi với hành

Sau mỗi bài học, chúng ta nên áp dụng ngay lập tức, bằng việc mở CMD, run Python và “vọc” nó liền. Việc làm này giúp bản thân mình hiểu thêm về kiến thức đã học cũng như ôn bài hiệu quả. Hình dung việc viết chương trình giống như làm một bài toán. Ắt hẳn rằng thời học phổ thông, khi học toán, chúng ta đều đi theo trình tự tiếp xúc các bài tập mẫu, bài tập sách giáo khoa, bài tập cơ bản trước, rồi mới đến các bài tập vận dụng – vận dụng cao.

Để giải quyết các bài vận dụng hay vận dụng cao thì chúng ta ít nhiều sẽ sử dụng lại các bài tập cơ bản, các bài tập đã giải quyết để áp dụng cho bài toán đang làm. Việc viết chương trình cũng như vậy, từ những đoạn code của các bài cơ bản, chúng ta có thể vận dụng nó một cách linh hoạt để có thể hoàn thiện một đoạn code mới. Tôi lấy ví dụ, bài toán tìm max, min của một dãy các giá trị cho trước là bài toán cơ bản. Vấn đề mới đặt ra là viết chương trình nhập vào các số nguyên cho đến khi chúng ta gõ ‘Done’. Một khi ‘Done’, màn hình sẽ hiển thị số lớn nhất và số nhỏ nhất. Trong trường hợp giá trị đầu vào không phải là số, in ra dòng chữ ‘Invalid Input’. Như vậy, việc đã nắm rõ cách thức tìm max, min sẽ giúp ta trong việc hình thành đoạn code mới, bằng cách chèn code tìm max, min vào dòng thích hợp.

Có thể chấp nhận các bạn tìm sample code thay vì tự mình hiểu và viết ra các đoạn code cho các bài tập cơ bản. Nhưng tối thiểu chúng ta phải hiểu rõ trình tự thực hiện các lệnh trong đoạn code mẫu đó thì mới có thể chèn nó vào dòng thích hợp trong đoạn code mới.

Có nền tảng toán học, hoặc tư duy logic tốt là một lợi thế

Trong quá trình học, tôi thấy việc bản thân mình có nền tảng toán học căn bản giúp cho tôi rất nhiều trong việc đọc hiểu câu lệnh, cũng như hình thành được các bước cần làm để giải quyết vấn đề đặt ra, từ đó viết được chương trình có thể đáp ứng đúng yêu cầu. Lấy lại ví dụ đề cập ở trên, ta cần viết chương trình tìm số lớn nhất, nhỏ nhất trong dãy các giá trị đầu vào. Đầu tiên ta cần hình dung quá trình thực hiện sẽ diễn ra như thế nào, sau đó sắp xếp lại thành một sơ đồ khối, từ đó hình thành nên thuật toán cần triển khai. Trong thuật toán có sử dụng vòng lặp, nếu ta không có tư duy logic thì phần hình thành nên vòng lặp sẽ thất bại (vì mình không biết nên lặp như thế nào là hợp lí).

Bản thân tôi tự học khóa Python trên trang coursera.org, và đã trải qua hai khóa đào tạo là Nhập môn Python và Cấu trúc dữ liệu trong Python. Cho nên tôi tin rằng trong phần này, tôi và các bạn học viên FUNiX cũng không khác nhau là bao, cũng đều là người chưa biết gì về Python và mong muốn học nó một cách hiệu quả. Hi vọng rằng với những chia sẻ trên đây của tôi sẽ góp phần nào đó giúp cho các bạn học viên có thể hoàn thành khóa học Python tại FUNiX đạt được kết quả tốt nhất có thể.

Mentor Trương Hồ Thiên Long

Trường THPT FPT Đà Nẵng – Mentor FUNiX các môn Toán cao cấp