Nếu bạn dùng internet đã lâu, chắc chắn bạn sẽ bắt gặp các thuật ngữ “web tối” (web tối) và “tor”. Mặc dù mọi người đều biết rằng web tối chứa đầy các website mờ ám, nhưng ít người biết chúng là gì và hoạt động như thế nào.
Các website trên web tối hoạt động hơi khác so với các website thông thường. Thứ nhất, chúng sử dụng địa chỉ Onion hơn là tên miền. Thứ hai, địa chỉ Tor được mã hóa. Trong hầu hết các trường hợp, chúng là một chuỗi ký tự ngẫu nhiên.
Web tối và Tor là gì?
Chúng ta có thể chia internet thành 3 phần:
- Mạng bề mặt (surface net)
- Web sâu (deep web)
- Web tối (dark web)
Mạng bề mặt của Internet là website hiển thị cho công chúng. Chẳng hạn, bất kỳ cái gì bạn có thể tìm thấy với Google hoặc các công cụ tìm kiếm khác đều là một phần của web bề mặt. Nói cách khác, mọi thứ được lập chỉ mục bởi các công cụ tìm kiếm như Google đều là một phần của web bề mặt được hiển thị miễn phí cho công chúng.
Web sâu là một phần của web bề mặt không được lập chỉ mục bởi các công cụ tìm kiếm nhưng có thể được truy cập bằng các trình duyệt thông thường. Ví dụ, các website chứa thông tin nhạy cảm của chính phủ như báo cáo và hóa đơn không xuất hiện trên Google. Bằng cách này, chúng vẫn bị ẩn khỏi công chúng, do đó có thuật ngữ “web sâu”.
Web tối là phần của Internet không thể truy cập được bằng các trình duyệt web thông thường. Các website tồn tại trên web tối không hoạt động như các website thông thường và các công cụ tìm kiếm như Google không lập chỉ mục cho chúng. Do đó, nếu muốn truy cập web tối , bạn cần sử dụng Trình duyệt Tor. Các website Tor có địa chỉ “.onion” thay vì địa chỉ “.com” quen thuộc.
Nhiều giao dịch mờ ám xuất hiện trên web tối, nhưng đó chỉ là một phần của nó. Một ứng dụng chính của web tối là giao tiếp được mã hóa và không thể theo dõi. Những người sống ở các quốc gia kiểm soát chặt chẽ quyền tự do ngôn luận sử dụng web tối để vượt qua các khóa địa lý dựa trên DNS.
Tương tự, các nhà báo và người tố giác cũng sử dụng giao thức Tor để liên lạc một cách bí mật trên web tối.
Các website Tor là gì?
Các website Tor chỉ có thể truy cập thông qua The Onion Router (viết tắt là Tor). Không giống như các tên miền “.com” thông thường, các trang Tor có đuôi “.onion” ở cuối tên miền.
Trước khi chuyển sang các website Tor, hãy xem các website bình thường hoạt động như thế nào.
Ví dụ: khi bạn nhập bất kỳ tên website nào vào thanh địa chỉ của trình duyệt, ví dụ như www.google.com, Hệ thống tên miền (DNS) sẽ dịch tên website thành địa chỉ IP. Địa chỉ này trỏ đến một máy tính cụ thể trên mạng nơi website được lưu trữ. Trình duyệt điều hướng đến máy tính đó bằng địa chỉ IP, đọc dữ liệu website và hiển thị trên màn hình của bạn.
Vì cần có DNS để tra cứu địa chỉ IP của một website cụ thể, các cơ quan chính phủ có thể biết bạn đang cố truy cập website nào và đưa website đó vào danh sách đen khỏi DNS. Bằng cách này, chính phủ có thể chặn các website mà họ không muốn bạn truy cập.
Các trang Tor không có DNS. Tên miền Tor tương ứng trực tiếp với địa chỉ của máy chủ lưu trữ website. Cộng thêm mã hóa đầu cuối và bạn có thể thấy tại sao Tor hoàn toàn ẩn danh.
Ngoài ra, các website Tor tương tự như các website thông thường về mọi mặt. Chẳng hạn, có một phiên bản Tor của Facebook. Tương tự, tờ Thời báo New York (The New York Times) cũng có một trang Tor trên web tối.
Địa chỉ .onion là gì? Chúng hoạt động như thế nào?
Các địa chỉ “.onion” là các URL dành cho các website trên web tối. Vì mạng Tor không có DNS, không có tra cứu địa chỉ IP tương ứng với tên miền.
Các địa chỉ kết thúc bằng miền “.onion” bao gồm chữ và số, cụ thể là 16 hoặc 56 ký tự cho Onion Services V2 và V3. Các địa chỉ này dựa trên khóa mật mã công khai (public key).
Vì vậy, nếu bạn muốn có một địa chỉ “.onion” duy nhất, bạn cần tạo một địa chỉ bằng khóa công khai. Địa chỉ được tạo sẽ là một chuỗi ngẫu nhiên gồm 16 hoặc 56 ký tự mà không có bất kỳ thông tin đầu vào nào, tùy thuộc vào phiên bản dịch vụ onion mà bạn sử dụng.
Dịch vụ onion là bất kỳ máy chủ nào trên mạng Tor có địa chỉ “.onion” và bạn có thể truy cập nó thông qua Trình duyệt Tor.
Nói tóm lại, địa chỉ “.onion” là các URL không được liệt kê trong bản ghi DNS công khai như các địa chỉ trên web bề mặt. Chúng là các hàm băm mật mã (cryptographic hashes) dựa trên các khóa công khai. Bất cứ khi nào bạn muốn kết nối với một dịch vụ onion, mạng Tor sẽ lấy hàm băm mật mã, giải mã nó bằng khóa công khai và kết nối với dịch vụ.
Khi bạn nhập địa chỉ “.onion”, Tor sẽ trả lại lưu lượng truy cập qua ba nút ngẫu nhiên lần lượt. Mỗi khi lưu lượng truy cập đi qua một nút, nó sẽ được mã hóa.
Khi lưu lượng truy cập đến đích cuối cùng, tức là website bạn muốn truy cập, trình duyệt sẽ tải dữ liệu và quá trình diễn ra ngược lại.
Trình duyệt Tor có phải là cách duy nhất?
Trình duyệt Tor là trình duyệt chính thức và cũng là phổ biến nhất cho giao thức Tor. Nếu muốn truy cập web tối và duyệt các website trên mạng Tor, bạn sẽ phải dùng trình duyệt hỗ trợ giao thức Tor.
Các lựa chọn thay thế cho Trình duyệt Tor là Trình duyệt Onion cho iOS, JonDoFox và Brave. Tất cả các tùy chọn này đều có mã nguồn mở và miễn phí. Tuy nhiên, Tor khuyên bạn không nên truy cập mạng của mình từ trình duyệt của bên thứ ba.
Tuy nhiên, nếu bạn không muốn sử dụng mạng Tor, có những mạng ẩn danh khác như I2P và Freenet, hai mạng ngang hàng mã hóa tất cả lưu lượng. Vì vậy, chúng phù hợp cho những người muốn giao tiếp trực tiếp với bạn bè mà không phải lo lắng về quyền riêng tư trực tuyến.
Đừng để bị lạc trên web tối
Trang web tối không được quản lý giống như mạng bề mặt. Từ hành vi trộm cắp danh tính đến chợ bán ma túy, web tối chứa đầy những nơi bạn không nên ghé thăm. Do đó, nếu bạn không biết cách tìm các website an toàn ở đâu trên web tối, bạn sẽ gặp rủi ro về quyền riêng tư của mình.
Rất may, có nhiều cách để tìm các website tối đang hoạt động, bao gồm danh sách, Reddit và công cụ tìm kiếm.
Vân Nguyễn
Dịch từ: https://www.makeuseof.com/how-tor-addresses-work/
Bình luận (0
)