Lớp học: Trò cãi thầy như cơm bữa

H. Murakami từng nói: “Liệu trên đời có bao nhiêu người sẵn sàng nói với bạn về bạn”. Hồi còn làm quản lý nhân sự, khi tìm học kinh nghiệm từ các tổ chức khác, thỉnh thoảng tôi lại phát hiện một vài thông lệ tốt để đem về dùng thử.

Một trong số đó là những thông lệ về đánh giá nhân viên của Goldman Sachs. Yêu cầu của họ rất đơn giản là khi đánh giá nhân viên cuối kỳ, ngoài việc cho điểm hay xếp loại nhân viên, cán bộ quản lý còn phải viết một đoạn nhận xét bằng lời về nhân viên của mình. Nhận xét này cần được gửi cho nhân viên và cán bộ quản lý phải sẵn sàng trao đổi với nhân viên trên nội dung này.

Bạn đã thử viết nhận xét về ai đó chưa. Theo tôi, đây là công việc rất khó, khi muốn viết về một vấn đề gì đó cụ thể, không quá ngắn và có giá trị thay vì những tính từ, trạng từ vô thưởng vô phạt kiểu như: tốt, khá, có cố gắng… Viết thế nào để có ích cho người đọc, để họ có thể xác định hành động cải tiến cho mình. Bởi vì, đánh giá nhân viên không chỉ là câu chuyện quá khứ bằng việc xếp hạng, chia thưởng, mà còn là câu chuyện tương lai nên làm gì tiếp. Còn gì tốt hơn cho nhân viên khi nhận được những nhận xét thẳng thắn và chân thành về mình.

Theo ông Phan Phương Đạt – Phó hiệu trưởng Đại học trực tuyến FUNiX, việc đánh giá người khác đúng bản chất và chân thành không phải là chuyện dễ.

Thật ra, việc đánh giá này đã được thiết kế ngay ở trường phổ thông, khi học sinh kẻ hai ô trên bài kiểm tra của mình, một ô là điểm còn ô kia để giáo viên ghi nhận xét. Tiếc là, với áp lực thời gian và sĩ số, lượng chữ viết trên ô nhận xét thường rất ít. Ở đa số các công ty, câu chuyện cũng không có gì khả quan hơn.

Ở Đại học trực tuyến FUNiX, chúng tôi muốn tận dụng ô nhận xét này, mỗi môn học thường kéo dài 4-6 tuần, với 4-5 bài tập thực hành lớn (còn gọi là assignment). Mỗi bài tập lớn đều có khung chấm điểm với vài tiêu chí. Thầy giáo hướng dẫn (mentor) sẽ cho điểm theo từng tiêu chí, đồng thời bắt buộc đưa ra nhận xét bằng lời.

Nội dung nhận xét, cùng với điểm, được trả về cho học viên, và hai bên có thể kết nối để trao đổi, tranh luận thêm trên tinh thần bình đẳng, giữa các đồng nghiệp chứ không theo kiểu thầy cho bao nhiêu nhận bấy nhiêu điểm như ngày xưa.

Cũng có lúc, khi chấm điểm và nhận xét đã có tranh cãi gay cấn giữa học viên và mentor đến mức chúng tôi phải gọi thêm mentor khác, hay thậm chí tác giả xây dựng môn học để làm trọng tài. Ai thắng ai thua không quan trọng, mà sau mỗi lần tranh cãi, các bên đều học được rất nhiều vấn đề đồng thời trở nên tự tin hơn. Đã là “lời phê” thì người đọc nó phải thấy thấm thía mới phải.

Phan Phương Đạt
Phó hiệu trưởng Đại học trực tuyến FUNiX