Làm thế nào khi phát hiện hành vi lừa đảo bằng công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI)?

Khi phát hiện hành vi lừa đảo, người dùng cần ngay lập tức thông báo cho người bị hại và chia sẻ thông tin rộng rãi để tránh những người khác bị mắc bẫy.

• Khám phá khoa học đằng sau công nghệ Deepfake
• xTalk #128: Deepfake AI là gì? Làm thế nào để tránh bị lừa bởi công nghệ mới?
• Chuyên gia an ninh mạng Hiếu PC: "Tuyệt đối không click vào đường link lạ"
• Hiếu PC cảnh báo 8 hình thức lừa đảo trên không gian mạng trong dịp Tết Nguyên Đán
• 4 mẹo giúp phát hiện Deepfake

Trong thời đại Cách mạng công nghiệp 4.0 hiện nay, các công nghệ mới như trí tuệ nhân tạo (AI), blockchain (công nghệ chuỗi khối),… đang ngày càng phát triển và trở thành xu hướng mới trong rất nhiều lĩnh vực. Bên cạnh việc mang lại những tiện ích cho cuộc sống con người, giúp nâng cao hiệu suất công việc và tiết kiệm sức lao động, những công nghệ mới này cũng có nhiều mặt tiêu cực như dễ dàng bị lợi dụng để thực hiện các mục đích xấu, trong đó có hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản.

>> Khoá học lập trình do doanh nghiệp tài trợ 100% học phí, cam kết việc làm sau 6 tháng

Các hình thức lừa đảo bằng công nghệ cao

Gần đây nhất, công nghệ Deepfake AI có khả năng tạo ra các đoạn phim dựa trên nguồn dữ liệu (video, hình ảnh người dùng) có sẵn với độ chân thực cao, đã trở thành mối đe doạ lớn trên không gian mạng. Hàng trăm người đã trở thành nạn nhân của kẻ xấu khi chúng sử dụng công nghệ này, tạo ra các video giống hệt như người dùng (bị hack tài khoản), từ đó tạo lòng tin với đối phương, nhờ chuyển một số tiền lớn vào tài khoản ngân hàng, ví điện tử. 

Trong thời gian tới, các công nghệ mới như trí tuệ nhân tạo sẽ không chỉ thu thập hình ảnh, video mà còn tổng hợp dữ liệu giọng nói của con người. Chúng có thể phân tích các yếu tố của giọng nói như: trường độ, cao độ, ngữ điệu, sóng âm,… và học theo, sau đó tạo ra các âm thanh tương tự. Hình thức lừa đảo này thậm chí nguy hiểm hơn deepfake AI hiện nay.

Do đó, phải làm thế nào để phòng tránh các hình thức lừa đảo? Khi phát hiện hành vi lừa đảo cần phải làm những gì? 

>> Khoá học lập trình do doanh nghiệp tài trợ 100% học phí, cam kết việc làm sau 6 tháng

Cần làm gì khi phát hiện hành vi lừa đảo bằng công nghệ cao? 

Chuyên gia Trương Gia Bảo – Chủ tịch Liên minh Chuyển đổi số – DTS Group, từng đảm nhận chức vụ Giám đốc Kinh doanh của Sàn thương mại điện tử Sendo.vn, Giám đốc Sản phẩm FPT Telecom, Giám đốc Dự án Fshare.vn và sáng lập dịch vụ Fsend, Giám đốc Marketing và Sản phẩm FPT Online, người có nhiều năm kinh nghiệm trong nghiên cứu các công nghệ mới đã đưa ra một số lời khuyên hữu ích. 

Để phòng tránh lừa đảo qua công nghệ Deepfake, người dùng cần: 

• Mỗi người hãy trang bị cho mình một “đề kháng phản ứng tự nhiên”, chuẩn bị sẵn tâm lý rằng hiện nay có rất nhiều hình thức lừa đảo bằng công nghệ và nâng cao cảnh giác với tất cả các hành vi vay, mượn tiền thông qua tin nhắn, cuộc gọi trên mạng xã hội.  Khi đối mặt với một tình huống có tính nghi ngờ cao hay nói cách khác là tình huống bất thường cần phải phân tích tính logic, hãy đặt câu hỏi: Tại sao tình huống đó lại xảy ra? Tại sao họ lại chỉ gọi video call một đoạn ngắn? Có vấn đề gì bất thường trong đoạn hội thoại này hay không
• Hãy tiến hành kiểm tra: Ví dụ đối tượng nhắn tin qua Facebook Messenger, hãy kiểm tra lại thông qua Zalo, Viber, hoặc gọi trực tiếp qua mạng viễn thông,… Đặt ra những câu hỏi có “từ lóng” mà chỉ bạn và người thân quen biết, hay những câu hỏi mang tính kiểm tra về địa chỉ, thời gian, con người, mang bí mật hơn để AI không thể bắt chước hay thu thập được.

Khi phát hiện hành vi lừa đảo, người dùng cần: 

• Ngay lập tức thông báo cho người bị hại và chia sẻ thông tin rộng rãi để tránh những người khác bị mắc bẫy.
• Nếu có thể hãy khoá tài khoản, báo cáo tài khoản cho người quản trị các mạng xã hội để họ có thể xử lý. Thực tế, đã có trường hợp đối tượng xấu thâm nhập vài tài khoản trong vòng 2 năm để thu thập dữ liệu và tạo video deepfake. Trong thời buổi công nghệ hiện nay khi sử dụng các ví điện tử phổ biến hơn ngân hàng, hành vi lừa đảo càng diễn ra phổ biến hơn, tinh vi hơn, do đó, người dùng cần luôn luôn nâng cao cảnh giác để bảo vệ chính mình và người thân.

Minh Tiến

>> Khoá học lập trình do doanh nghiệp tài trợ 100% học phí, cam kết việc làm sau 6 tháng