Thực trạng CNTT tại Việt Nam: Không thiếu người học, mà thiếu người làm được việc

• Học AI cơ bản cho học sinh - Khởi đầu sớm, lợi thế lớn
• Dạy AI cho học sinh trường chuyên THPT – Học hiểu nhanh, ôn thi hiệu quả
• Chương trình AI cho sinh viên đại học - Gợi ý từ FUNiX để bắt đầu đúng hướng
• Khóa học làm slide AI cho sinh viên - Thành thạo kỹ năng trình bày hiện đại cùng FUNiX
• Lộ trình học AI tại FUNiX cho học sinh: Gợi ý để bắt đầu sớm với trí tuệ nhân tạo

Việt Nam hiện có hơn 1,2 triệu lao động ngành công nghệ thông tin, nhưng vẫn đang thiếu hụt khoảng 200.000 người có năng lực đáp ứng yêu cầu thị trường. Vấn đề nằm ở chất lượng, không phải số lượng. Hãy cùng FUNiX tìm hiểu chi tiết trong bài viết này

1. Thiếu nhân lực CNTT: Bức tranh tổng thể

Trong những năm gần đây, ngành công nghệ thông tin tại Việt Nam chứng kiến sự tăng trưởng mạnh mẽ. Theo Bộ Thông tin và Truyền thông, dự báo đến năm 2030, nước ta cần khoảng 3 triệu lao động CNTT, trong khi hiện tại mới chỉ có khoảng 1,2 triệu người đang làm việc trong lĩnh vực này.

​

Mức thiếu hụt rơi vào khoảng 200.000 người ngay trong năm 2025, tập trung vào các nhóm ngành có tốc độ tăng trưởng mạnh như phát triển phần mềm, an ninh mạng, trí tuệ nhân tạo và khoa học dữ liệu.

​

Trong bối cảnh đó, dù mỗi năm có khoảng 50.000 sinh viên CNTT tốt nghiệp, thì chỉ 30% trong số họ được đánh giá là có thể đi làm ngay – tạo ra một khoảng trống lớn giữa đào tạo và nhu cầu tuyển dụng.

2. Doanh nghiệp cần gì – trường học dạy gì?

2.1. Doanh nghiệp tìm kiếm “người làm được việc”

Các doanh nghiệp công nghệ, đặc biệt là nhóm startup và công ty có vốn nước ngoài, đều cần nhân sự có thể tham gia vào dự án thật ngay sau khi tuyển dụng. Điều đó đòi hỏi ứng viên có kỹ năng lập trình thành thạo, biết cách làm việc nhóm, sử dụng các công cụ quản lý phần mềm, và đặc biệt là tư duy giải quyết vấn đề.

Tuy nhiên, phần lớn sinh viên mới ra trường chưa từng va chạm với thực tế: chưa biết cách đọc đặc tả kỹ thuật, chưa quen làm việc trong mô hình Agile/Scrum, chưa từng được góp ý hoặc sửa lỗi bởi người có kinh nghiệm.

2.2. Chương trình đào tạo còn thiên về lý thuyết

Trong khi đó, nhiều chương trình đào tạo CNTT tại các trường đại học vẫn nặng về lý thuyết, thiếu bài tập thực tế, thiếu kết nối với doanh nghiệp. Thời lượng thực hành thường chiếm tỷ lệ thấp, và các dự án cuối kỳ không đủ độ khó hoặc không mô phỏng môi trường làm việc thực.

Điều này khiến người học dù tốt nghiệp đúng ngành nhưng vẫn phải mất 6–12 tháng học lại kỹ năng mềm và kỹ năng nghề trước khi đi làm.

3. Giải pháp: Đào tạo thực chiến, kết nối doanh nghiệp

3.1. Mô hình học thực tế, có mentor đồng hành

Một số đơn vị đào tạo tại Việt Nam đã tiên phong chuyển hướng: thay vì học lý thuyết đơn thuần, học viên được làm việc với dự án thật, được hướng dẫn bởi mentor – là những kỹ sư, chuyên gia đang làm việc tại các công ty công nghệ.

​

​

Mô hình này đang được áp dụng hiệu quả tại FUNiX. Tại đây, học viên:

• Học online với lộ trình rõ ràng từ cơ bản đến nâng cao

• Làm bài tập thực hành sau mỗi bài học

• Có mentor hỗ trợ 1-1

• Tham gia dự án thật ngay trong quá trình học

• Được hỗ trợ kết nối việc làm ngay sau khi hoàn thành chương trình

3.2. Học nhanh – ra nghề sớm

Khác với mô hình đào tạo truyền thống kéo dài 4 năm, các chương trình học tại FUNiX được thiết kế linh hoạt:

• Học viên có thể bắt đầu ngay, không cần chờ lớp

• Tự điều chỉnh tiến độ học, có thể hoàn thành sớm trong 6 tháng

• Được cấp chứng chỉ, đánh giá năng lực thông qua sản phẩm thực tế

Mô hình này phù hợp với người chuyển ngành, người muốn bắt đầu sớm trong ngành công nghệ, hoặc sinh viên năm 2–3 muốn có thêm kỹ năng thực chiến trước khi ra trường.

4. Hướng đi nào cho người trẻ?

4.1. Không nhất thiết phải có bằng đại học

Khi doanh nghiệp chuyển trọng tâm tuyển dụng từ bằng cấp sang năng lực thực tế, người trẻ có thể đi theo nhiều con đường khác nhau để gia nhập ngành công nghệ. Quan trọng là họ phải chứng minh được:

• Kỹ năng lập trình

• Kỹ năng giải quyết vấn đề

• Kinh nghiệm làm việc với công cụ thực tế

• Khả năng giao tiếp, hợp tác trong môi trường số

Các chương trình học thực chiến, có sản phẩm đầu ra cụ thể sẽ giúp người học “làm được việc” trước khi đi làm – yếu tố đang được các công ty ưu tiên hàng đầu.

4.2. Học là một hành trình liên tục

Trong bối cảnh công nghệ thay đổi từng ngày, việc học không dừng lại sau khi tốt nghiệp. Ngay cả những kỹ sư đã có kinh nghiệm cũng cần cập nhật công nghệ mới, nâng cao kỹ năng và mở rộng tư duy.

Lộ trình học thông minh và liên tục sẽ giúp người trẻ không bị bỏ lại phía sau, đồng thời mở rộng cánh cửa sự nghiệp trong ngành công nghệ đang bùng nổ.

5. Kết luận: Tương lai thuộc về người học đúng cách

​

Các con số đã rõ ràng về thực trạng CNTT tại Việt Nam:

• 1,2 triệu lao động CNTT hiện có

• 3 triệu lao động cần đến năm 2030

• 200.000 đang thiếu hụt trong năm 2025

• 74.000 doanh nghiệp công nghệ đang phát triển mạnh

• 74 tỷ USD là giá trị kinh tế số dự kiến năm 2030

Thị trường đang rộng mở, nhưng không phải dành cho tất cả. Nó chờ đợi những người có kỹ năng thực chiến, biết học đúng cách và không ngại thay đổi.

Đăng ký tìm hiểu các chương trình học nhanh – đi làm sớm tại FUNiX 

Ngọc Nguyễn

Xem thêm:

• • Lý do phổ biến khiến học viên nước ngoài chọn FUNiX
  • Lý do nữ giới nên chọn FUNiX để học chuyển nghề IT
  • 3 lý do bạn trẻ nên học blockchain trực tuyến ở FUNiX