Báo cáo về thực trạng ngành công nghiệp bán dẫn tại Việt Nam năm 2025

Ngành công nghiệp bán dẫn đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển của nền kinh tế số và là yếu tố then chốt thúc đẩy các ngành công nghiệp công nghệ cao. Với xu hướng toàn cầu hóa và sự phát triển mạnh mẽ của các công nghệ mới như trí tuệ nhân tạo (AI), Internet vạn vật (IoT), và điện tử tiêu dùng, nhu cầu về các linh kiện bán dẫn ngày càng gia tăng. 

Việt Nam, mặc dù chưa phải là một trung tâm sản xuất bán dẫn lớn trên thế giới, nhưng với những lợi thế về chi phí lao động thấp, môi trường đầu tư ngày càng cải thiện, và sự phát triển mạnh mẽ của ngành công nghiệp điện tử, đã bắt đầu có những bước tiến quan trọng trong việc tham gia vào chuỗi cung ứng bán dẫn toàn cầu.

Báo cáo này sẽ cung cấp cái nhìn tổng quan về thực trạng ngành công nghiệp bán dẫn tại Việt Nam vào năm 2025, đánh giá những tiềm năng và thách thức, cùng các chính sách hỗ trợ từ Chính phủ.

1. Tình hình phát triển ngành bán dẫn toàn cầu và ảnh hưởng đến Việt Nam

Trên thế giới, ngành công nghiệp bán dẫn đang phát triển mạnh mẽ với những tiến bộ vượt bậc về công nghệ. Các quốc gia như Mỹ, Trung Quốc, Nhật Bản, và Hàn Quốc đã và đang chiếm lĩnh thị trường này với những tập đoàn lớn như Intel, Samsung, TSMC, và SK Hynix. Các xu hướng phát triển bao gồm sự gia tăng mạnh mẽ của các mạch tích hợp (IC), đặc biệt là trong các thiết bị di động, ô tô điện, và các thiết bị Internet vạn vật.

Việt Nam, mặc dù không phải là một trong những trung tâm sản xuất bán dẫn hàng đầu, nhưng lại có tiềm năng lớn trong việc tham gia vào chuỗi cung ứng toàn cầu nhờ vào các yếu tố như chi phí lao động thấp, nguồn nhân lực kỹ thuật ngày càng được nâng cao, và sự phát triển của ngành công nghiệp điện tử trong nước. Bên cạnh đó, Việt Nam cũng đang trở thành một trung tâm sản xuất và lắp ráp các thiết bị điện tử, mở ra cơ hội phát triển cho ngành công nghiệp bán dẫn trong tương lai.

>>> Xem thêm: Tổng hợp kiến thức về các linh kiện bán dẫn dành cho dẫn nghiên cứu

2. Thực trạng ngành bán dẫn tại Việt Nam vào năm 2025

a. Sự phát triển của ngành công nghiệp điện tử và bán dẫn trong nước

Trong những năm qua, ngành công nghiệp điện tử tại Việt Nam đã có những bước tiến đáng kể. Các doanh nghiệp lớn như Samsung, LG, Intel, và Foxconn đã đầu tư mạnh mẽ vào Việt Nam, xây dựng các nhà máy sản xuất và lắp ráp thiết bị điện tử, bao gồm cả các linh kiện bán dẫn. Các nhà máy này chủ yếu tập trung vào việc gia công, lắp ráp và kiểm tra chất lượng các sản phẩm điện tử, trong đó có các mạch tích hợp (IC), bộ vi xử lý, và các linh kiện điện tử khác.

Tuy nhiên, phần lớn các linh kiện bán dẫn được sản xuất và nhập khẩu từ các quốc gia khác, trong khi sản xuất trong nước vẫn chưa đáp ứng đủ nhu cầu của thị trường nội địa và thế giới. Do đó, việc phát triển ngành công nghiệp bán dẫn trong nước là một thách thức lớn, đặc biệt khi Việt Nam còn thiếu các cơ sở nghiên cứu và phát triển (R&D) chuyên sâu trong lĩnh vực này.

b. Hạ tầng và chuỗi cung ứng bán dẫn tại Việt Nam

Việt Nam có lợi thế về vị trí địa lý khi nằm gần các trung tâm sản xuất bán dẫn lớn của thế giới. Điều này giúp Việt Nam có thể dễ dàng tiếp cận với các nguồn nguyên liệu và linh kiện bán dẫn từ các quốc gia sản xuất lớn như Đài Loan, Hàn Quốc và Nhật Bản. Tuy nhiên, việc phát triển hạ tầng sản xuất và chuỗi cung ứng bán dẫn tại Việt Nam vẫn còn ở giai đoạn sơ khai. Đầu tư vào các nhà máy sản xuất wafer, các thiết bị chế tạo bán dẫn, và các cơ sở sản xuất IC chất lượng cao chưa đạt được mức độ cần thiết để Việt Nam có thể cạnh tranh với các quốc gia phát triển.

Các nhà máy sản xuất bán dẫn tại Việt Nam chủ yếu hoạt động trong lĩnh vực gia công và lắp ráp, chứ chưa có nhiều hoạt động nghiên cứu và phát triển (R&D) sâu về công nghệ bán dẫn. Do đó, Việt Nam cần có những chính sách hỗ trợ, khuyến khích việc xây dựng các trung tâm R&D và các công ty khởi nghiệp trong ngành bán dẫn để thúc đẩy sự phát triển lâu dài của ngành công nghiệp này.

c. Nguồn nhân lực trong ngành bán dẫn tại Việt Nam

Việt Nam hiện đang phát triển mạnh mẽ nguồn nhân lực trong ngành công nghệ thông tin và điện tử. Các trường đại học và viện nghiên cứu tại Việt Nam đã bắt đầu đào tạo chuyên sâu về các lĩnh vực liên quan đến bán dẫn, bao gồm kỹ thuật vi điện tử, vật liệu bán dẫn, và các công nghệ chế tạo mạch tích hợp. Tuy nhiên, nguồn nhân lực có trình độ cao trong ngành bán dẫn tại Việt Nam vẫn còn thiếu, đặc biệt là ở các lĩnh vực nghiên cứu và phát triển.

Các chương trình đào tạo chuyên sâu, các khóa học về công nghệ bán dẫn cần được mở rộng và nâng cao chất lượng để đáp ứng nhu cầu phát triển của ngành công nghiệp này. Ngoài ra, việc thu hút các chuyên gia quốc tế và hợp tác với các trường đại học, viện nghiên cứu hàng đầu thế giới sẽ là yếu tố quan trọng giúp nâng cao chất lượng nguồn nhân lực trong ngành bán dẫn tại Việt Nam.

3. Các chính sách hỗ trợ từ Chính phủ và các cơ hội phát triển

Chính phủ Việt Nam đã nhận thức được tầm quan trọng của ngành công nghiệp bán dẫn trong việc phát triển kinh tế số và công nghiệp 4.0. Một số chính sách đã được triển khai nhằm hỗ trợ ngành công nghiệp này, bao gồm:

• Chính sách ưu đãi thuế: Các doanh nghiệp đầu tư vào ngành công nghiệp bán dẫn sẽ được hưởng các ưu đãi về thuế, đặc biệt là thuế thu nhập doanh nghiệp. Chính phủ cũng khuyến khích các doanh nghiệp đầu tư vào nghiên cứu và phát triển, nhằm tạo ra những sản phẩm công nghệ cao và chất lượng.
• Hỗ trợ nghiên cứu và phát triển: Chính phủ đang tập trung vào việc xây dựng các trung tâm nghiên cứu và phát triển trong các lĩnh vực công nghệ cao, bao gồm bán dẫn. Các viện nghiên cứu và trường đại học trong nước cũng được khuyến khích hợp tác với các đối tác quốc tế để nâng cao chất lượng nghiên cứu và phát triển trong ngành bán dẫn.
• Hỗ trợ đầu tư cơ sở hạ tầng: Chính phủ Việt Nam đang tạo ra các khu công nghiệp và các trung tâm sản xuất để thu hút đầu tư trong ngành công nghiệp bán dẫn, đặc biệt là các khu công nghiệp công nghệ cao, nơi các nhà máy sản xuất bán dẫn có thể được xây dựng với chi phí hợp lý.

>>> Xem thêm: Chip bán dẫn là gì? Công dụng của chip bán dẫn đến ngành công nghệ hiện đại

4. Những thách thức và triển vọng phát triển ngành bán dẫn tại Việt Nam

Dù có nhiều tiềm năng phát triển, ngành công nghiệp bán dẫn tại Việt Nam vẫn phải đối mặt với một số thách thức lớn:

• Cạnh tranh từ các quốc gia phát triển: Các quốc gia như Đài Loan, Hàn Quốc, và Nhật Bản đã có nền tảng vững chắc trong ngành công nghiệp bán dẫn. Việt Nam cần phải vượt qua sự cạnh tranh khốc liệt từ những quốc gia này trong việc thu hút đầu tư và phát triển công nghệ.
• Thiếu cơ sở nghiên cứu và phát triển: Mặc dù có một số nỗ lực trong việc xây dựng các trung tâm nghiên cứu, nhưng việc thiếu các cơ sở nghiên cứu và phát triển tiên tiến về bán dẫn vẫn là một hạn chế lớn đối với ngành công nghiệp này.
• Thiếu nhân lực chuyên môn: Việc đào tạo và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao trong lĩnh vực bán dẫn vẫn là một thách thức, khi mà các chuyên gia trong lĩnh vực này vẫn còn ít và chưa đủ để đáp ứng nhu cầu phát triển của ngành.

Tuy nhiên, với sự hỗ trợ của Chính phủ và sự tham gia ngày càng mạnh mẽ của các doanh nghiệp lớn trong ngành điện tử, ngành công nghiệp bán dẫn tại Việt Nam có triển vọng phát triển mạnh mẽ trong những năm tới. Nếu tận dụng được các lợi thế sẵn có và vượt qua được những thách thức, Việt Nam hoàn toàn có thể trở thành một trung tâm sản xuất bán dẫn quan trọng trong khu vực và trên thế giới.

Kết luận

Ngành công nghiệp bán dẫn tại Việt Nam vào năm 2025 đang trên đà phát triển, với những tiềm năng lớn từ nguồn nhân lực, chi phí sản xuất thấp, và sự hỗ trợ mạnh mẽ từ Chính phủ. Tuy nhiên, để đạt được mục tiêu trở thành một trung tâm sản xuất bán dẫn lớn, Việt Nam cần tiếp tục đầu tư vào nghiên cứu và phát triển, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, và phát triển hạ tầng công nghệ cao.