Cookie là gì? Cookie ảnh hưởng đến quyền riêng tư trực tuyến như thế nào?

Bạn đã nghe nói về cookie internet, nhưng chính xác thì chúng là gì? Chúng ảnh hưởng như thế nào đến quyền riêng tư của bạn? Đây là những gì bạn cần biết.

• Vai trò của quyền riêng tư dữ liệu AI trong sử dụng thông tin cá nhân
• Quyền riêng tư khác biệt trong điện toán bảo vệ quyền riêng tư
• Vai trò của các công cụ quản lý quyền riêng tư trong đảm bảo an toàn dữ liệu
• Trình duyệt nào an toàn nhất cho Windows?
• 3 loại ứng dụng cần tránh nếu bạn muốn bảo vệ quyền riêng tư

Cho dù bạn đang duyệt kết quả tìm kiếm Google, đăng nhập vào Facebook hay trò chuyện trên một diễn đàn trực tuyến, bạn đều gặp phải cookie. Chúng vốn dĩ không có hại nhưng cũng giống như mật khẩu hoặc địa chỉ email, chúng có thể bị lợi dụng nếu rơi vào tay kẻ xấu.

Hãy tiếp tục đọc để tìm hiểu về cookie là gì và tại sao chúng có thể nguy hiểm như vậy trong tay kẻ xấu.

Cookie trang web là gì?

Cookie là các tệp trên máy tính của bạn bắt đầu xuất hiện khi bạn truy cập một trang web, và lưu trữ các thông tin về tương tác của bạn với trang web đó. Cookie được tạo trong lần truy cập đầu tiên của bạn và sau đó được trang web tạo ra nó kiểm tra lại mỗi lần tiếp theo bạn ghé thăm. 

Cách máy tính của bạn nhận được cookie

Bạn có thể đã thấy các trang web thông báo rằng họ sẽ cung cấp cookie cho bạn. Có những website thậm chí còn cho bạn tùy chọn để điều chỉnh những gì được lưu trữ trong đó. Cửa sổ bật lên này là do luật Bảo vệ Dữ liệu (General Data Protection Regulation, hay GDPR) của Liên minh Châu Âu quy định rằng người dùng phải đồng ý với các cookie lưu trữ dữ liệu cá nhân. 

Cookie có thể được máy chủ web đọc được khi bạn tương tác với nó. Các chương trình trên máy tính của bạn cũng có thể đọc chúng.

Trình duyệt của bạn làm trung gian xử lý các cookie giữa máy tính của bạn và trang web. Tùy thuộc vào cookie bạn đã lưu trữ, trang web có thể điều chỉnh nội dung bạn thấy. Cookie có thể hết hạn sau một khoảng thời gian nhất định (thường được quy định bởi trang web phát hành cookie), nhưng nếu cần, bạn có thể tự xóa chúng.

Tại sao cookie tồn tại?

Tại sao chúng ta sử dụng cookie trên internet? Bởi chúng tiện lợi và hiệu quả. Nếu một trang web muốn phục vụ hàng nghìn người dùng mà không có cookie, nó sẽ phải lưu trữ và xử lý tất cả dữ liệu tương tác. Bằng cách chuyển công việc đó cho trình duyệt của bạn, nó sẽ giúp quá trình này nhanh hơn và ít khó khăn hơn.

Cookie giúp nhận dạng bạn trên trang web. Cookie có thể lưu trữ tất cả các loại thông tin, như sở thích, loại trình duyệt, vị trí của bạn, v.v. Sau đó, trang web có thể sử dụng thông tin này để cải thiện trải nghiệm của bạn.

Ví dụ: bạn đã bao giờ đóng trình duyệt web của mình và khi mở lại vẫn thấy bạn đang đăng nhập vào trang web chưa? Điều này có thể thực hiện được nhờ sức mạnh của cookie. Cookie của trang web đã ghi nhớ thông tin đăng nhập của bạn và sử dụng nó để đăng nhập lại cho bạn một cách nhanh chóng.

Cookies ảnh hưởng đến bạn như thế nào?

Nói chung cookie không có hại. Chúng chỉ là một giao thức khác được sử dụng trên internet để tạo điều kiện giao tiếp giữa người dùng và máy chủ. Cookie không thể mang vi-rút hoặc phần mềm độc hại, cũng như không thể chuyển các chương trình độc hại cho người dùng khác. 

Tuy nhiên, trong tình huống xấu nhất, một trong các cookie của bạn bị chặn lại và giả mạo, điều này sẽ cho phép người khác mạo danh bạn trên một số trang web, có thể dẫn đến việc họ đánh cắp dữ liệu người dùng hoặc chiếm đoạt thông tin đăng nhập tài khoản của bạn.

Tuy vậy, bạn không cần phải lo lắng. Bảo mật cookie chủ yếu phụ thuộc vào trang web và trình duyệt của bạn; một tính năng mã hóa cookie có thể giúp bảo vệ bạn khỏi tin tặc.

Một vấn đề phổ biến hơn là một loại cookie được gọi là “cookie theo dõi” (tracking cookie). Những cookie này theo dõi tất cả các hành động của bạn trên một số trang web nhất định.

Những dữ liệu này được thu thập để xây dựng hồ sơ lịch sử duyệt web của bạn và dựa vào đó hiển thị các quảng cáo nhất định cho bạn. Điều này dấy lên những quan ngại về quyền riêng tư khi cookie theo dõi mọi hành động của bạn.

Bảo vệ quyền riêng tư của bạn bằng cookie

Cookie không thể xem bất kỳ thông tin nào mà bạn không cung cấp cho trang web. Nói cách khác, chỉ vì một trang web có cookie của bạn không có nghĩa là họ biết mọi người trong gia đình bạn và những trường bạn đã theo học — trừ khi bạn nhập thông tin đó vào trang web.

Vấn đề lớn nhất với cookie theo dõi là các hãng quảng cáo có thể xem lịch sử duyệt web của bạn, và dựa vào đó để lựa chọn các quảng cáo có liên quan đến sở thích của bạn. Tất nhiên, bạn có thể ngăn họ làm điều này bằng cách chỉnh sửa cài đặt trình duyệt của bạn và tắt cookie.

Nếu bạn đang sử dụng một trình duyệt hiện đại, có khả năng là bạn đã được bảo vệ khỏi cookie theo dõi. Ví dụ, vào năm 2019, Firefox đã bắt đầu chặn cookie theo dõi theo mặc định. Do đó, cần kiểm tra xem trình duyệt của bạn đang làm gì để bảo vệ bạn khỏi cookie theo dõi.

Nếu bạn không muốn tắt tất cả cookie, một số trình duyệt cho phép bạn tắt cookie từ một số miền (domain) nhất định. Các trình duyệt nâng cao hơn cho phép bạn đồng bộ hóa với danh sách đen duy trì bởi một số người hoặc cộng đồng nhất định để chặn các miền có hoạt động cookie mờ ám. Bạn cũng có thể bật HSTS để ngăn chặn việc chiếm quyền điều khiển cookie.

Nói cho cùng, khi nói đến việc bảo vệ quyền riêng tư cookie, tất cả phụ thuộc vào việc bạn có tin tưởng vào trang web mình đang truy cập hay không. Đọc chính sách bảo mật và điều khoản sử dụng của họ — bạn thường có thể tìm thấy những điều này gần đầu trang hoặc chân trang. Nếu không tin tưởng, bạn có thể xóa cookie của mình.

Dịch từ: https://www.makeuseof.com/tag/whats-a-cookie-and-what-does-it-have-to-do-with-my-privacy-makeuseof-explains/

Vân Nguyễn