Ai là người phát minh ra trí tuệ nhân tạo?

• Trí tuệ nhân tạo: cuộc cách mạng công nghệ và những thách thức nghịch lý
• Ứng dụng trí tuệ nhân tạo - cách AI đang thay đổi thế giới
• Phần mềm trí tuệ nhân tạo ChatGPT miễn phí - cách sử dụng hiệu quả
• Bí Quyết Để AI Xây Dựng Kênh Tự Động Cho Dân Bán Hàng
• 10 Ứng Dụng Trí Tuệ Nhân Tạo Đang Làm Chủ Nền Công Nghệ Hiện Nay

Trí tuệ nhân tạo (AI) ngày nay đã trở thành một trong những lĩnh vực quan trọng nhất của công nghệ hiện đại. Từ xe tự lái, trợ lý ảo, đến các hệ thống phân tích dữ liệu phức tạp, AI đang tái định hình cách con người sống và làm việc. Câu hỏi về nguồn gốc của AI và những bộ óc thiên tài đã đặt nền móng cho lĩnh vực này vẫn luôn là một đề tài hấp dẫn. Để tìm hiểu sâu hơn, chúng ta cần quay ngược thời gian, khám phá những phát minh và tư tưởng đã góp phần định hình AI như ngày nay.

Khái niệm trí tuệ nhân tạo xuất hiện khi nào?

Thuật ngữ “trí tuệ nhân tạo” lần đầu tiên được sử dụng vào năm 1956 tại Hội nghị Dartmouth, nhưng ý tưởng về các cỗ máy có thể suy nghĩ thực sự đã có từ lâu trước đó. Trong suốt hàng thế kỷ, con người đã mơ về những thực thể nhân tạo có thể bắt chước tư duy con người, từ các câu chuyện thần thoại về những sinh vật nhân tạo đến các thiết bị cơ khí phức tạp trong thời kỳ Phục hưng.

>>> Xem thêm: Trí tuệ nhân tạo: cuộc cách mạng công nghệ và những thách thức nghịch lý

Alan Turing và giấc mơ về máy móc biết suy nghĩ

Nếu phải chọn một người có ảnh hưởng lớn nhất trong việc đặt nền móng cho trí tuệ nhân tạo, Alan Turing là ứng cử viên sáng giá. Trong bài báo “Computing Machinery and Intelligence” năm 1950, ông đã đặt ra câu hỏi mang tính triết học: “Máy móc có thể suy nghĩ không?” Điều này dẫn đến khái niệm “Turing Test”, một phương pháp kiểm tra xem một cỗ máy có thể bắt chước hành vi trí tuệ của con người đến mức không thể phân biệt được hay không.

Turing không chỉ dừng lại ở lý thuyết. Ông cũng đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển các mô hình toán học và các nguyên lý tính toán, giúp đặt nền tảng cho khoa học máy tính và AI hiện đại. Mặc dù ông không trực tiếp xây dựng một hệ thống AI hoàn chỉnh, những ý tưởng của ông vẫn tiếp tục ảnh hưởng đến lĩnh vực này trong nhiều thập kỷ sau đó.

Hội nghị Dartmouth năm 1956 – Nơi AI chính thức ra đời

Năm 1956, John McCarthy, một nhà khoa học máy tính tại MIT, đã tổ chức Hội nghị Dartmouth, nơi ông cùng các đồng nghiệp như Marvin Minsky, Allen Newell và Herbert Simon chính thức định nghĩa “trí tuệ nhân tạo” như một lĩnh vực nghiên cứu. Đây được xem là cột mốc đánh dấu sự ra đời chính thức của AI như một ngành khoa học độc lập.

John McCarthy không chỉ là người đặt ra thuật ngữ “trí tuệ nhân tạo” mà còn phát triển ngôn ngữ lập trình Lisp – một trong những công cụ quan trọng nhất cho nghiên cứu AI trong nhiều thập kỷ. Trong khi đó, Allen Newell và Herbert Simon đã phát triển chương trình Logic Theorist, được coi là chương trình AI đầu tiên có khả năng chứng minh các định lý toán học.

Sự phát triển của AI qua các giai đoạn

Sau Hội nghị Dartmouth, trí tuệ nhân tạo đã trải qua nhiều giai đoạn phát triển. Những năm 1960 và 1970 chứng kiến sự ra đời của các hệ thống AI đầu tiên, nhưng hạn chế về phần cứng và thuật toán đã khiến tiến độ phát triển chậm lại. Đến những năm 1980, sự xuất hiện của các hệ chuyên gia đã giúp AI ứng dụng được vào thực tế.

Bước ngoặt quan trọng đến vào cuối thế kỷ 20 và đầu thế kỷ 21 khi dữ liệu lớn và các mô hình học máy tiên tiến, đặc biệt là mạng nơ-ron nhân tạo, đưa AI lên một tầm cao mới. Những công ty công nghệ hàng đầu như Google, Microsoft, và OpenAI đã biến AI thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống hiện đại.

>>> Xem thêm: Ứng dụng trí tuệ nhân tạo – cách AI đang thay đổi thế giới

Các trường phái nghiên cứu AI

Trí tuệ nhân tạo không chỉ phát triển theo một hướng duy nhất mà được chia thành nhiều trường phái khác nhau. Hai cách tiếp cận nổi bật trong nghiên cứu AI là:

1. AI biểu tượng (Symbolic AI): Trường phái này dựa vào các quy tắc logic, hệ chuyên gia và mô hình lập luận. Các nhà khoa học tiêu biểu của trường phái này bao gồm John McCarthy và Marvin Minsky.
2. AI kết nối (Connectionist AI): Tập trung vào mô hình học máy và mạng nơ-ron nhân tạo. Trường phái này phát triển mạnh vào những năm 1980 và 1990 với sự trỗi dậy của mạng nơ-ron sâu (Deep Learning).

Cuộc cách mạng học máy và trí tuệ nhân tạo hiện đại

Bước ngoặt quan trọng đến vào cuối thế kỷ 20 và đầu thế kỷ 21 khi dữ liệu lớn và các mô hình học máy tiên tiến, đặc biệt là mạng nơ-ron nhân tạo, đưa AI lên một tầm cao mới. Các mô hình như Deep Learning giúp AI có thể xử lý hình ảnh, ngôn ngữ tự nhiên và dự đoán chính xác hơn.

Những công ty công nghệ hàng đầu như Google, Microsoft, và OpenAI đã biến AI thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống hiện đại. Các ứng dụng như AlphaGo, ChatGPT và xe tự hành đã chứng minh tiềm năng to lớn của AI, mở ra kỷ nguyên mới cho khoa học máy tính.

>>> Xem thêm: 10 Ứng Dụng Trí Tuệ Nhân Tạo Đang Làm Chủ Nền Công Nghệ Hiện Nay

Vậy ai thực sự là người phát minh ra AI?

Không có một cá nhân duy nhất có thể được coi là “người phát minh ra trí tuệ nhân tạo”. Thay vào đó, AI là thành quả của nhiều nhà khoa học, kỹ sư và nhà tư tưởng trong suốt nhiều thập kỷ. Từ Alan Turing với lý thuyết về máy móc tư duy, John McCarthy với Hội nghị Dartmouth, đến những tiến bộ trong học sâu và xử lý ngôn ngữ tự nhiên ngày nay, trí tuệ nhân tạo là một thành tựu chung của nhân loại.

Ngày nay, AI đang phát triển với tốc độ nhanh chưa từng thấy. Các xu hướng quan trọng bao gồm sự phát triển của AGI (trí tuệ nhân tạo tổng quát), sự hợp tác giữa AI và con người, cũng như các vấn đề đạo đức liên quan đến quyền riêng tư và trách nhiệm của AI.

Liệu AI có thể đạt đến mức độ trí tuệ ngang bằng hoặc vượt qua con người? Đây vẫn là một câu hỏi mở và đòi hỏi sự tiếp tục nghiên cứu trong nhiều thập kỷ tới.

Kết luận

Trí tuệ nhân tạo không phải là một phát minh đơn lẻ, mà là một cuộc cách mạng kéo dài hàng thập kỷ, với sự đóng góp của nhiều bộ óc vĩ đại. Từ những nền tảng toán học của Alan Turing, những bước đi tiên phong của John McCarthy và Marvin Minsky, cho đến những phát triển mạnh mẽ ngày nay, AI tiếp tục tiến hóa và mở ra những chân trời mới cho nhân loại.

AI sẽ đi về đâu trong tương lai? Liệu nó có thể đạt đến mức độ trí tuệ ngang bằng hoặc vượt qua con người? Những câu hỏi này vẫn đang chờ lời giải đáp từ những bộ óc vĩ đại tiếp theo của thế giới.

Trịnh Hà