Tài liệu học lập trình scratch dành cho trẻ em tiểu học

• Tự học lập trình Scratch từ cơ bản đến nâng cao dành cho học sinh 9 - 11 tuổi
• Làm thế nào để kích thích học sinh hứng thú với lập trình game Scratch
• Hướng dẫn cách lập trình game Scratch chi tiết nhất
• Công bố thể lệ vòng Loại trừ - cuộc thi Đấu trường Scratch
• Tương lai lập trình Scratch như thế nào tầm nhìn 2025

Lập trình hiện nay đang ngày càng phổ biến và thu hút sự quan tâm của các bậc phụ huynh muốn cho con học lập trình sớm. Một trong những sự lựa chọn hàng đầu để trẻ học lập trình hiệu quả, dễ dàng là ngôn ngữ lập trình Scratch. Cùng FUNiX tham khảo tài liệu học lập trình Scratch qua bài viết dưới đây. 

1. Lập trình Scratch là gì?

Scratch là một ngôn ngữ lập trình được thiết kế cho các bạn nhỏ từ 8 tuổi trở lên. Ngôn ngữ này được nghiên cứu và phát triển bởi MIT Media Lab. Hiện nay, Scratch đã được đưa vào sử dụng phổ biến tại nhiều trung tâm, trường học trên toàn thế giới.

Sứ mệnh của Scratch là giúp các bạn nhỏ có thể tiếp cận dễ dàng với lập trình, dần hình thành tư duy và những kỹ năng quan trọng trong cuộc sống. 

Vì là một ngôn ngữ dành cho trẻ em nên Scratch có hình ảnh, đồ họa vô cùng bắt mắt, sống động. Ngôn ngữ này sẽ giúp các bạn trẻ hiểu được rõ những khái niệm lập trình cơ bản như biến, hàm, vòng lặp,…

Cho đến nay, Scratch vẫn không ngừng phát triển và đổi mới với sự ra đời của Scratch 3.0. Thông qua các plugin, phiên bản này có khả năng dịch ngôn ngữ, chuyển văn bản thành giọng nói,… Lập trình Scratch chính là một bước đệm để trẻ có thể học tập và phát triển ở những ngôn ngữ lập trình cao hơn như: C, C++, Java, Python,… 

>>> ĐỌC THÊM: Lưu ý lập trình scratch cho học sinh tiểu học

2. Vì sao trẻ nên học lập trình Scratch từ sớm?

Kỷ nguyên công nghệ bùng nổ dẫn tới việc trẻ được tiếp xúc với công nghệ ngày càng sớm. Điều này đặt ra cho các bậc cha mẹ một bài toán cần giải quyết đó là: là thế nào để trẻ có thể phát huy những mặt tích cực, hạn chế những mặt tiêu cực công nghệ mang lại? 

Học lập trình Scratch chính là một câu trả lời mà cha mẹ tìm kiếm. Việc cho trẻ em tiếp cận sớm với những tài liệu học lập trình Scratch không chỉ trau dồi được kiến thức mà còn rèn luyện được các kỹ năng quan trọng. Tiếp cận với Scratch từ sớm giúp trẻ phân tích, xử lý tình huống hiệu quả; rèn luyện tính cẩn thận, quyết tâm; mở mang tầm hiểu biết so với các bạn đồng trang lứa,….. Dưới đây là 3 lý do để cha mẹ quyết định cho con tiếp cận với tài liệu học lập trình Scratch từ sớm: 

2.1 Phát triển tư duy logic

Yêu cầu quan trọng khi học lập trình là trẻ cần có và cần rèn luyện tư duy logic. Dù là một ngôn ngữ lập trình đơn giản cho trẻ nhưng Scratch cũng rèn luyện cho trẻ một tư duy lập trình rõ ràng và một khả năng phản xạ nhanh nhạy. 

Trong quá trình tìm hiểu các tài liệu học lập trình Scratch, trẻ cần có sự sắp xếp kiến thức một cách logic để có thể sử dụng bất kỳ lúc nào. Đồng thời, trong quá trình thực hành, trẻ cần kéo thả các khối lệnh thật hợp lý để chương trình hoạt động trơn tru. Nếu gặp bất kỳ một lỗi sai nào trong quá trình chạy chương trình, trẻ buộc phải tư duy ngược, tự tìm và tự sửa lỗi sai.

Kỹ năng này giúp trẻ cải thiện và đạt được kết quả tốt hơn trong các môn tự nhiên như: toán, lý, hóa,… Đồng thời là một kỹ năng vô cùng quan trọng sẽ theo trẻ trong suốt hành trình trưởng thành sau này.

2.2 Phát triển khả năng sáng tạo

Khi tiếp cận với một ngôn ngữ mới, trẻ dễ rơi vào tình trạng “hào hứng lúc đầu, chán nản lúc sau”. Tuy nhiên điều đó sẽ không xảy ra khi trẻ được học lập trình Scratch.

Scratch vận hành theo cách: trẻ kéo, thả các khối lệnh đa sắc màu; sắp xếp các khối lệnh đó chồng lên nhau một cách hợp lý để tạo ra những chương trình, trò chơi dựa trên trí tưởng tượng của chính mình. Chính vì vậy, khi được kết hợp giữa học và chơi, trẻ sẽ luôn giữ được trạng thái vui vẻ, tò mò, không bị áp lực về kết quả đạt được như các môn học khác. 

Đây chính là tiền đề tâm lý quan trọng để trẻ có thể thỏa sức sáng tạo không giới hạn; tự tin bộc lộ ý tưởng và “chất” riêng trong quá trình sáng tạo ra những sản phẩm đặc sắc. 

2.3 Tạo ra khả năng cạnh tranh trong tương lai

Học lập trình Scratch là bước đệm vững chắc cho các trẻ tiếp cận và phát triển các ngôn ngữ lập trình khác trong tương lai. 

Những kiến thức và kỹ năng Scratch mang lại không chỉ có giá trị tức thời mà còn có ý nghĩa lâu dài đối với sự phát triển của trẻ. Xã hội càng phát triển thì yêu cầu đặt ra cho thế hệ trẻ càng khắt khe hơn. Khi đó, trẻ không chỉ cần có một bộ não hiểu biết mà còn cần trang bị đầy đủ bộ kỹ năng quan trọng như: kỹ năng phân tích, kỹ năng phản biện, kỹ năng làm việc nhóm, kỹ năng thuyết trình,… 

Chính vì vậy, cha mẹ cho trẻ học lập trình Scratch từ sớm cũng chính là giúp trẻ nắm trong tay “vũ khí” lợi hại để có thêm nhiều cơ hội cạnh tranh trong tương lai. 

>>> Xem thêm bài viết: Top những lớp học lập trình scratch online tốt nhất hiện nay

3. Tài liệu học lập trình Scratch

Lập trình Scratch hiện nay đã được phổ biến rộng rãi trên toàn thế giới. Vì vậy, trẻ có thể tìm kiếm tài liệu học lập trình Scratch ở bất kỳ đâu một cách dễ dàng. Có 3 phương tiện hiệu quả để trẻ có thể tìm tài liệu học lập trình Scratch là qua sách, qua các tài liệu miễn phí và qua trung tâm.

3.1 Sách tài liệu dạy lập trình Scratch 

Dưới đây là danh sách những cuốn sách dạy lập trình Scratch cho trẻ hiệu quả:

3.1.1 Tớ học lập trình – Làm quen với lập trình Scratch

Đây là cẩm nang hướng dẫn hoàn chỉnh và đơn giản nhất dành cho bạn trẻ bắt đầu tìm hiểu lập trình. Với ngôn ngữ Scratch, trẻ chỉ cần nắm và kéo các khối lệnh đầy màu sắc có sẵn để lắp ghép thành một kịch bản điều khiển các đối tượng trên màn hình. Không có những dòng lệnh phức tạp, những khái niệm kỹ thuật khó hiểu như các ngôn ngữ lập trình khác.

3.1.2 Lập trình với Scratch 3.0

“Lập trình với Scratch 3.0” là phiên bản mới của “Lập trình với Scratch” do VIETSTEM biên soạn. Thực hành – Trải nghiệm – Trực quan vẫn là phương pháp được áp dụng trong cách viết sách. Việc lập trình những sản phẩm gắn với thực tế sẽ kích thích trẻ tìm tòi, khám phá những sự vật xung quanh mình.

Sau mỗi bài học, nội dung kiến thức sẽ được tóm tắt, minh họa bằng những hình ảnh sinh động và bài tập đi kèm nhằm củng cố và nâng cao kiến thức cho trẻ.

3.1.3 Coding Games in Scratch

Cuốn sách này được viết cho trẻ có ít hoặc không có kinh nghiệm về lập trình. Cuốn sách chủ yếu dựa trên ngôn ngữ mã hóa Scratch.

Cuốn sách hướng dẫn từng bước thú vị để dạy trẻ cách tạo trò chơi máy tính và hoạt ảnh tương tác. Để sử dụng cuốn sách, trẻ chỉ cần được trang bị một máy tính cài sẵn Scratch.

3.2 Tải tài liệu học lập trình Scratch miễn phí

Hiện nay trên mạng có rất nhiều các tài liệu học lập trình Scratch miễn phí cho trẻ. Cha mẹ hoàn toàn có thể tham khảo và lựa chọn tài liệu phù hợp để tải về cho con trẻ.

Tuy nhiên, hình thức này lại có một số nhược điểm như:

• Cha mẹ chưa hiểu về lập trình khó có thể hướng dẫn cho con
• Trẻ phải tự bơi, tự tìm hiểu một ngôn ngữ mới dễ sinh ra cảm giác chán nản
• Quá trình học tập của trẻ sẽ lâu hơn và không đảm bảo hiệu quả học tập
• Tài liệu học chưa được kiểm chứng, dễ sai sót và không phù hợp với năng lực của trẻ

3.3 Học lập trình Scratch tại các trung tâm

Để quá trình học của con được hiệu quả nhất cũng như con được cung cấp bộ tài liệu học lập trình Scratch chuẩn chất lượng, hiện hay nhiều bậc phụ huynh đã lựa chọn cho con theo học tại các trung tâm uy tín.

Khi học tại trung tâm, con trẻ sẽ được thiết kế một lộ trình học rõ ràng phù hợp với năng lực, có sự đồng hành của các giáo viên,… Đồng thời, cha mẹ có thể dễ dàng tự đánh giá kết quả học tập của con thông qua phản hồi của trung tâm. 

>>> Xem thêm: Lập trình scratch – Xu hướng phát triển của lập trình scratch trong 2023

4. Khóa lập trình Scratch cho trẻ em tại FUNiX

Một trong những trung tâm được nhiều cha mẹ tin cậy cho con theo học lập trình sớm Scratch chính là FUNiX. Để nhận được sự tín nhiệm của các bậc phụ huynh, FUNiX đã, đang và sẽ không ngừng phát triển toàn diện để mang tới cho trẻ một môi trường học tập Scratch chất lượng với nhiều lợi ích như:

• Lộ trình học tập rõ ràng, cá nhân hóa với những tài liệu học lập trình Scratch được thiết kế riêng phù hợp năng lực trẻ.
• Đội ngũ giáo viên giàu kinh nghiệm luôn đổi mới trong cách thức giảng dạy để mang lại sự cuốn hút cho trẻ. Không chỉ là mentor 1-1 trong mỗi buổi dạy, hàng tuần FUNiX đều tổ chức các buổi Zoom giải đáp 1-1 để trẻ nắm kiến thức vững nhất.
• Trẻ có thể tự tạo ra các sản phẩm công nghệ mang màu sắc cá nhân và chia sẻ với thầy cô, bạn bè.

Khóa học bao gồm 3 học phần được liên kết chặt chẽ với những mục tiêu khác nhau:

• Lập trình Scratch cơ bản: trang bị cho các bạn nhỏ kiến thức cơ bản về xây dựng game với phần mềm Scratch từ đó hình thành tư duy với bộ môn lập trình. Với sự hỗ trợ đa phương tiện cùng các khối lệnh cơ bản, các bạn sẽ dễ dàng sáng tạo ra các Game theo sở thích và ý tưởng của bản thân. Các bạn sẽ được học các kỹ năng lập trình từ dễ đến khó, tạo ra các trò Game từ cơ bản đến phức tạp. Việc này sẽ giúp các trẻ có cơ hội khám phá và nâng cao trí tưởng tượng của bản thân, đồng thời hình thành và phát triển khả năng tư duy Logic, trí tưởng tượng một cách hiệu quả.

• Lập trình Scratch nâng cao: trang bị cho các bạn nhỏ kiến thức cơ bản về xây dựng game với phần mềm Scratch từ đó hình thành tư duy với bộ môn lập trình. Nối tiếp học phần Scratch cơ bản, ở học phần này các bạn sẽ học các kỹ thuật lập trình mới để có thể tạo ra các game nâng cao hơn.

• Trở thành công dân số: giới thiệu cho các bạn nhỏ về khái niệm môi trường số, biết cách trao đổi thông tin qua mạng và phòng tránh lừa đảo, ứng dụng thương mại điện tử, hiểu quyền hạn và trách nhiệm bản thân trên mạng hiểu biết cơ bản về pháp luật trong môi trường số, từ đó có các hành vi hợp pháp. Đặc biệt là biết cách bảo vệ bản thân trên không gian mạng.

Có thể thấy, khóa học lập trình Scratch của FUNiX mang tới cho trẻ không chỉ là những kiến thức về lập trình Scratch mà còn khích lệ trẻ phát huy các tư duy và kỹ năng cần thiết khác trong cuộc sống. Từ đó, trẻ có thể tự tin gia nhập cuộc cách mạng công nghệ 4.0 trong tương lai.

>>> Cha mẹ chắp cánh, cho con thỏa sức bứt phá năng lực công nghệ với khóa Scratch của FUNiX tại đây:

>>> Đón đọc chuỗi bài viết liên quan:

Học lập trình với scratch – Những lợi ích về tư duy khi cho trẻ học lập trình Scratch?

Học lập trình Scratch là bước đệm giúp trẻ trở thành kỹ sư IT

Top những lớp học lập trình scratch online tốt nhất hiện nay

Trẻ em thỏa sức sáng tạo với ngôn ngữ lập trình Scratch

Scratch là gì? Tìm hiểu về ngôn ngữ học lập trình Scratch

Nguyễn Cúc & Trần Hương