Ubuntu hay Arch Linux: Nên chọn bản phân phối Linux nào?

1. Nguồn gốc và các mô hình phát hành

Arch Linux

Arch Linux ra mắt vào tháng 3 năm 2002 bởi Judd Vinet. Ông phát triển mã nguồn của Arch Linux và đã khởi xướng và cập nhật bản phân phối với sự tham gia của cộng đồng trong nhiều năm.

Arch không mượn bất kỳ mã nguồn nào từ những bản phân phối tiền nhiệm của nó, không giống như một số bản phân phối nhẹ, hiện đại khác.

Arch Linux cung cấp cho người dùng các bản cập nhật thường xuyên dưới dạng bản phát hành cuốn chiếu (rolling release). Do đó, bản phân phối này đã trưởng thành trên cùng một kho mã nguồn, đồng thời hỗ trợ các phiên bản hiện đại của ứng dụng, trình điều khiển (driver), v.v.

Người dùng có thể liên tục cập nhật hạt nhân để tận hưởng phiên bản hỗ trợ dài hạn (LTS) hoặc các phiên bản mới nhất.

Ubuntu

Canonical Ltd. đã phát triển Ubuntu từ năm 2004. Bắt nguồn từ Debian, Ubuntu là một trong những bản phân phối Linux sớm nhất; mặc dù đã trải qua nhiều thập kỷ, nó vẫn tiếp tục là một trong những ứng cử viên hàng đầu trên thị trường.

Bản phân phối đã giới thiệu các cài đặt mô-đun bằng cách cho phép người dùng tùy chỉnh các thành phần trong quá trình cài đặt hệ điều hành.

Ubuntu phát hành các bản cập nhật sáu tháng một lần. Các bản cập nhật này liên tục cải thiện hiệu suất, khả năng tương thích và chức năng của Ubuntu.

Các tùy chỉnh của Ubuntu cho phép người dùng chọn và chọn hạt nhân, môi trường desktop, ứng dụng của bên thứ ba, v.v.

2. Quản lý gói

Arch Linux

Arch Linux sử dụng trình quản lý gói Pacman. Hệ thống xây dựng đơn giản và đáng tin cậy của Pacman giúp cho việc cài đặt và quản lý gói trở nên dễ dàng. Điều này đúng với tất cả các gói của bên thứ ba chứ không chỉ các gói từ kho lưu trữ chính thức của Arch.

Dịch vụ của máy chủ Arch đồng bộ hóa danh sách gói một cách thích hợp, vì bạn có thể truy cập các gói phụ thuộc của mỗi gói theo mặc định.

Arch chỉ hỗ trợ cài đặt gói dựa trên giao diện dòng lệnh (CLI); Rất tiếc, nhóm nhà phát triển không cung cấp bất kỳ giải pháp thay thế có giao diện đồ họa nào.

Ubuntu

Ubuntu cung cấp những lợi ích tuyệt vời thông qua Công cụ gói nâng cao (APT), do đó mở đường cho việc sử dụng dễ dàng và quy trình cài đặt liền mạch.

Ngày nay, trình quản lý gói cung cấp hơn 148.000 gói kho lưu trữ và gói của bên thứ ba cho các mục đích sử dụng khác nhau. Người dùng có thể mong đợi các bản phát hành riêng biệt cho các bản dựng vi xử lý amd64 và i386.

Người dùng không cần nhớ tên gói, vì APT có thể lọc các gói thông qua tìm kiếm từ khóa để dễ dàng quá trình tìm kiếm.

Kho lưu trữ Ubuntu chủ yếu hỗ trợ phần mềm mã nguồn mở, tương thích. Một số ứng dụng phần mềm trả phí — được hỗ trợ bởi các nhà phát triển nội bộ — có sẵn để thực thi trên các hệ thống Linux.

3. Gói của bên thứ ba

Arch Linux

Với tư cách là người dùng, bạn có thể tải xuống các gói bằng Pacman bằng cách nhập lệnh sau vào một terminal:

sudo pacman -S package

Người dùng không quen thuộc với các lệnh này có thể sử dụng AUR để tận dụng các gói có sẵn trong kho lưu trữ chính thức của Arch.

Bạn có thể mở rộng danh sách các gói trên hệ thống của mình bằng AUR, vì Arch Linux hỗ trợ chúng riêng lẻ. Bạn có thể dựa vào danh sách tùy chọn phong phú của AUR, ngay cả khi đang sử dụng các bản phân phối dựa trên Arch khác, bao gồm cả Artix và Manjaro.

Ubuntu

Trên Ubuntu, người dùng có thể trực tiếp tải xuống và cài đặt các gói bằng APT.

sudo apt-get install packagename

Ngoài ra, bạn có thể tải xuống các gói của bên thứ ba theo cách thủ công từ Snap Store. Cửa hàng Snap Store của Ubuntu chứa các gói giống như bất kỳ cửa hàng nền tảng cao cấp nào khác. 

4. Cập nhật phần mềm

Arch Linux

Arch Linux yêu cầu bạn cập nhật thủ công các gói lỗi thời lên phiên bản kho lưu trữ mới nhất của chúng. Sử dụng lệnh bên dưới để cập nhật các gói trên Arch:

sudo pacman -Syu

Ngoài kho lưu trữ Arch chính thức, AUR là một thư viện mở rộng hơn và được cộng đồng tin cậy để cài đặt phần mềm của bên thứ ba. Bạn có thể tải xuống và cài đặt các gói từ AUR bằng công cụ trợ giúp AUR như Yay.

Ubuntu

Ứng dụng Trình quản lý phần mềm GUI trên Ubuntu gần đây đã sắp xếp hợp lý việc quản lý ứng dụng. Các bản phát hành mới nhất và danh sách chi tiết về phần mềm tương thích, đã được thử nghiệm bởi nhà phát triển có sẵn trong các phiên bản gần đây.

Tuy nhiên, tất cả các phiên bản được phát hành sau ngày 20.0.4 đều sử dụng Snap Store làm nguồn mặc định cho các bản phát hành phần mềm và cập nhật gói. Các tùy chọn mặc định được bật dưới dạng PPA và gói DEB; tuy nhiên, những điều này thường tạo ra các vấn đề phụ thuộc và thách thức bảo mật với các đặc quyền gốc (root) trực tiếp của chúng.

Snap Store đã vượt qua điều này bằng cách kiểm tra phụ thuộc (dependency checks) và cài đặt và cập nhật tại vị trí sau:

/snap/bin/

5. Hiệu suất, UX và Hỗ trợ

Arch Linux

Arch cực kỳ phổ biến trong số các nhà phát triển và các chuyên gia đa phương tiện. Hiệu suất ổn định của nó trong mọi môi trường desktop được hỗ trợ tạo tiền đề cho sự ổn định và sử dụng lâu dài.

AUR cung cấp quyền truy cập vào một loạt các công cụ để đo tốc độ xử lý, hiệu suất internet, quản lý đĩa cứng và hơn thế nữa.

Mặc dù Arch không đi kèm với môi trường desktop, nhưng bạn có thể lựa chọn cài đặt bất kỳ trình quản lý desktop hoặc cửa sổ nào trên hệ thống của mình. desktop của Arch có chủ đề (theme) gọn gàng nhưng có thể tùy chỉnh, đặc biệt nếu bạn chọn KDE Plasma.

Bản phân phối có sự hỗ trợ của nhà phát triển và cộng đồng ổn định, giống như Ubuntu.

Ubuntu

Ubuntu đã tiếp tục cung cấp một quy trình hoạt động ổn định trong phiên bản 20.0.4 và hơn thế nữa.

Bản phân phối mang lại hiệu suất xử lý đa phương tiện mượt mà với khả năng chơi game máy tính tiên tiến. Tính năng chia tỷ lệ phân số (fractional scaling), bảng phối màu ba màu và dock có thể tùy chỉnh mang đến cho người dùng giao diện gần giống các hệ thống Mac. Sự khác biệt chỉ đáng chú ý đối với những người quen thuộc với UX kiểu macOS.

Các cải tiến cập nhật bất cứ khi nào các bản cập nhật Ubuntu LTS mới được phát hành. Tuy nhiên, LTS ngăn người dùng sử dụng các tính năng phần mềm mới nhất sau khi cài đặt.

Arch Linux và Ubuntu: Lựa chọn nào tốt hơn?

Arch phù hợp cho người dùng có kinh nghiệm và không thích hợp cho người mới. Mặt khác, Ubuntu là một bản phân phối có mục đích chung lý tưởng cho sử dụng cơ bản, máy tính xách tay/PC gia đình và quản lý các máy chủ doanh nghiệp.

Tùy thuộc vào nhu cầu của bạn, bạn có thể chọn một bản phân phối phù hợp nhất với yêu cầu của mình.

Vân Nguyễn

Dịch từ: https://www.makeuseof.com/ubuntu-vs-arch-linux-comparison/