Sàn giao dịch tiền điện tử phi tập trung (DEX) là gì?

Sàn giao dịch tiền điện tử phi tập trung (DEX) có an toàn hơn một sàn giao dịch tiền điện tử thông thường không? Hay chỉ là một từ thông dụng khác?

Giao dịch tiền điện tử ngày càng trở nên phổ biến trong những năm gần đây, đỉnh điểm đạt mức định giá 2 nghìn tỷ đô la.

Phần lớn giao dịch tiền điện tử ngày nay diễn ra trên các sàn giao dịch tập trung. Các nền tảng này thường liên quan đến các bên trung gian, bên thứ ba và cơ quan có thẩm quyền

Các sàn giao dịch phi tập trung đề xuất một lựa chọn thay thế, ở đó không có một cá nhân, tổ chức đơn lẻ nào có quyền chấp thuận hoặc từ chối các đặc quyền giao dịch của bạn.

1. Trao đổi phi tập trung hoạt động như thế nào?

Về cốt lõi, các sàn giao dịch phi tập trung sử dụng các hợp đồng thông minh để đảm bảo hai bên tham gia giao dịch đáp ứng các điều kiện trong thỏa thuận của họ.

Giống như tiêu đề cho thấy, hợp đồng thông minh là một hợp đồng kỹ thuật số, dựa trên blockchain, tự động xác minh và thực hiện một thỏa thuận. Trong bối cảnh trao đổi phi tập trung, một hợp đồng thông minh thường được sử dụng để giữ tiền của các bên giao dịch trong một khoản ký quỹ tạm thời để đảm bảo rằng cả hai đều tuân thủ các điều khoản của giao dịch.

Hợp đồng thông minh không liên quan đến bất kỳ hình thức can thiệp nào của con người, làm cho chúng hoàn toàn phù hợp cho các nhiệm vụ thường thu hút hoạt động độc hại hoặc gian lận. Sử dụng hợp đồng thông minh cho phép các sàn giao dịch phi tập trung hoạt động ngay cả khi không có trung gian.

Vì các hợp đồng thông minh hoạt động trên một mạng lưới tiền điện tử, các sàn giao dịch phi tập trung hầu như không có thời gian nghỉ. Dữ liệu liên quan đến mỗi giao dịch cũng được ghi lại vĩnh viễn trên blockchain – đảm bảo tính minh bạch tuyệt đối.

Bây giờ bạn đã biết một chút về các sàn giao dịch phi tập trung, đây là điểm khác biệt (và vượt trội) của chúng chúng so với các sàn giao dịch tập trung.

2. Lưu ký tài sản (asset custody)

Sự khác biệt nổi bật nhất là, không giống như các sàn giao dịch tập trung, sàn giao dịch phi tập trung không quản lý tài sản của bạn, dù là tiền pháp định (tiền do nhà nước phát hành) hay tiền điện tử. Vì lý do này, các sàn giao dịch phi tập trung cũng thường được gọi là không giám sát (non-custodial).

Đây là một điểm khác biệt quan trọng vì phần lớn các sàn giao dịch yêu cầu bạn phải ký quỹ tài sản của mình trước khi giao dịch. Nói cách khác, bạn đang tin tưởng sàn giao dịch để bảo vệ tài sản của bạn và duy trì các điều khoản của giao dịch.

Trong trường hợp sàn giao dịch tập trung bị vi phạm bảo mật, tài sản của người dùng sẽ là mục tiêu dễ dàng cho kẻ tấn công. Đây không phải là một tình huống giả định hoặc chưa từng diễn ra.

2.1 Các cuộc tấn công sàn giao dịch tiền điện tử tập trung

Hàng chục sàn giao dịch đã trở thành nạn nhân của các vụ hack và rò rỉ dữ liệu lớn chỉ trong vài năm qua. Vì các giao dịch tiền điện tử về bản chất là không thể thay đổi, không có nhiều thứ một sàn giao dịch có thể làm để lấy lại các khoản tiền bị mất hoặc bị đánh cắp.

Có lẽ sàn giao dịch lớn nhất bị tấn công là Mt. Gox vào năm 2014. Vào thời điểm đó, sàn giao dịch này chiếm 70% giao dịch Bitcoin toàn cầu – trở thành trung gian lớn nhất trong ngành tiền điện tử.

Vào tháng 3 năm 2014, sàn giao dịch đã nộp đơn phá sản, tuyên bố rằng nó đã vỡ nợ sau khi tin tặc xâm nhập vào ví của họ và lấy đi số tiền mã hóa trị giá 460 triệu đô la.

Kể từ đó, hàng tỷ đô la Bitcoin và các loại tiền kỹ thuật số khác đã bị bòn rút khỏi các sàn giao dịch tập trung khác nhau. Từ Coincheck có trụ sở tại Tokyo đến Kucoin có trụ sở tại Singapore, hầu hết các sàn giao dịch lớn đã mất hàng triệu đô la tài sản kỹ thuật số.

2.2 Sử dụng sàn giao dịch phi tập trung, bạn nắm giữ quyền kiểm soát tiền điện tử của mình 

Tuy nhiên, các sàn giao dịch phi tập trung không yêu cầu bạn cấp cho họ quyền kiểm soát tiền của bạn. Điều này có nghĩa là bạn có thể tiếp tục lưu trữ tiền điện tử của mình trong ví cá nhân cho đến khi giao dịch được hoàn tất.

Ngoài các lợi ích bảo mật nói trên, các sàn giao dịch phi tập trung cũng đảm bảo tính minh bạch và trách nhiệm giải trình.

Trong khi quy trình giao dịch và khớp lệnh tại hầu hết các sàn giao dịch tập trung được bảo mật, thì hầu hết các sàn giao dịch phi tập trung lại làm ngược lại.

Uniswap, một trong những sàn giao dịch phi tập trung phổ biến nhất, là mã nguồn mở, có nghĩa là mã của nó có thể kiểm tra công khai. Bất kỳ lỗ hổng nào được tìm thấy trong quá trình khớp lệnh đều có thể nhanh chóng được phát hiện bởi cộng đồng tiền điện tử nói chung và cuối cùng sẽ được khắc phục.

3. Phí trao đổi phi tập trung

Các sàn tập trung, bao gồm Coinbase và Kraken, được cấu trúc như một công ty với mục tiêu thu lợi nhuận.

Họ đạt được điều này bằng cách tính phí ở hầu hết mọi bước của quy trình giao dịch, bao gồm tiền gửi pháp định, rút ​​tiền điện tử và trong khi đặt lệnh mua/bán. Mặc dù các nhà đầu tư bình thường có thể vẫn không biết về các khoản phí này, nhưng việc giảm 1% lợi nhuận có thể là một khoản đáng kể đối với các nhà giao dịch thường xuyên.

Tuy nhiên, các sàn giao dịch phi tập trung cố gắng giữ cho phí giao dịch càng gần 0 càng tốt. Ví dụ, Uniswap tuyên bố nó “hoạt động như một hàng hóa công cộng” và không tính phí nền tảng.

4. Quyền riêng tư của sàn giao dịch phi tập trung

Giống như bất kỳ tổ chức tài chính nào, các sàn giao dịch tập trung được pháp luật yêu cầu tuân thủ luật pháp và quy định của địa phương. Đây là lý do tại sao các sàn giao dịch thường yêu cầu bạn gửi các tài liệu cá nhân và liên quan đến thuế để đăng ký tài khoản.

May mắn là các sàn giao dịch phi tập trung không cần tuân thủ các quy định này. Một DEX có thể được truy cập và sử dụng bởi bất kỳ ai có kết nối Internet, ở bất kỳ đâu trên thế giới. Việc không có cơ quan hoặc tổ chức trung ương có nghĩa là các chính phủ không có cách nào để buộc các sàn giao dịch phi tập trung áp dụng các biện pháp nhận dạng người dùng.

5. Sàn giao dịch phi tập trung có nhược điểm gì?

Các sàn giao dịch phi tập trung mang đến một mức độ tự do và linh hoạt chưa từng có, trái ngược với các sàn giao dịch truyền thống.

Tuy nhiên, một số yếu tố có thể hạn chế việc áp dụng và thu hút nhiều người dùng. Đứng đầu trong số đó là sự thiếu tính thanh khoản (liquidity) tại hầu hết các nền tảng DEX chính.

Vì mọi giao dịch là ngang hàng, nên một sàn giao dịch có thể không có đủ người dùng sẵn sàng giao dịch tài sản bạn chọn hoặc ở mức giá bạn muốn. Trong bối cảnh của các nền tảng tập trung, điều này hiếm khi là một vấn đề vì tính thanh khoản được trả bởi chủ sở hữu của sàn giao dịch.

Thời gian thanh toán giao dịch chậm cũng có thể là một hạn chế tiềm ẩn đối với các sàn giao dịch phi tập trung trong mắt một số nhà giao dịch. Vì các giao dịch là ngang hàng, có thể mất vài phút để chuyển khoản hoàn tất và xuất hiện trên blockchain.

6. Trao đổi tiền điện tử phi tập trung là tương lai

Tuy nhiên, theo thời gian, những đổi mới trong không gian tài chính phi tập trung và tiền điện tử có thể sẽ làm giảm bớt những vấn đề này. Cho đến lúc đó, các nền tảng DEX đã có thể cung cấp các lợi ích đáng kể về quyền riêng tư và bảo mật trong khi sử dụng chúng để giao dịch tiền điện tử.

Dịch từ: https://www.makeuseof.com/what-is-a-decentralized-cryptocurrency-exchange-dex/

>>> Nếu bạn đang có nhu cầu học lập trình trực tuyến, tìm hiểu ngay tại đây:

>>> Xem thêm bài viết:

Đại học trực tuyến? Tại sao nên chọn học đại học trực tuyến thay vì đại học offline?

5 điều có thể bạn chưa biết về học lập trình trực tuyến FUNiX

Review khóa học trực tuyến FUNiX FPT đang được nhiều bạn trẻ lựa chọn

FUNiX đào tạo lập trình trực tuyến cung cấp nhân sự tập đoàn FPT

5 Điểm đáng chú ý tại khóa học lập trình trực tuyến FPT – FUNiX

Vân Nguyễn