Nhật ký mentor FUNiX – Phần 2 : Biết bao trăn trở

“Giờ các bạn lười học, lười hỏi, kiến thức hổng chỗ nó, rách chỗ kia, vá víu chỗ khác. Đến khi ra trường thất nghiệp, long đong, lận đận, lúc đó làm sao FUNiX nói chung và mentor nói riêng ăn nói với phụ huynh các bạn đây?”

• Mentor Bùi Quang Hiếu: ‘Tôi ở đây để gieo trồng, chăm bón những mầm cây’

Ngày…tháng…năm

Tôi vẫn nhớ như in bạn đầu tiên tôi mentor. Bạn lấy 1 tên nước ngoài. Bạn sinh năm 2001 và là người miền nam. Vì bạn là người đầu tiên tôi mentor nên tôi rất hào hứng, mong chờ, niềm nở. Đáng tiếc, đáp lại niềm mong mỏi đó, bạn dội 1 gáo nước lạnh ngắt vào tôi! Bạn sinh năm 2001 (thua tôi hơn 1 con giáp) nhưng nói chuyện không có chủ ngữ, vị ngữ, kính ngữ. Mặc cho tôi lịch sự hết mức với những câu nói như :

• Anh xin phép được trả lời vấn đề này như sau…
• À, rất hay, cảm ơn em đã đặt câu hỏi!
• Làm ơn cho anh hỏi, em còn thắc mắc gì thêm không?

Đáp lại sự lịch sự đó là thái độ hờ hững, là lời nói trống không từ bạn. Tôi buồn. Tuổi tôi gấp đôi tuổi bạn cơ mà. Khó khăn lắm sao khi gọi anh, xưng em? Có vất vả gì không khi nói lời chào rồi lời cảm ơn mentor? Có rắc rối gì không khi dùng kính ngữ : vâng, dạ, ạ, thưa? Các bạn ơi, kỹ năng mềm, kỹ năng sống cả đấy. Người Mỹ luôn dạy con mình dùng magic word “please” khi nhờ vả người khác. Người nhật dạy con mình gập người thật sâu để cúi chào hay nói lời xin lỗi. Tại sao bạn không thể lịch sự lại trong khi tôi đang tôn trọng, lịch sự hết mức có thể với bạn?

Bạn có biết không? Khi phỏng vấn, nếu các bạn không chào và nói lời cám ơn với nhà tuyển dụng, các bạn sẽ để lại một ấn tượng rất xấu. Khi nói chuyện với khách hàng, luôn luôn mở đầu bằng lời chào, kết thúc bằng lời cám ơn cùng lời chúc ngày mới tốt đẹp gửi đến khách. Nếu không làm thế, bạn sẽ được sếp giáo huấn về kỹ năng mềm. P*** ơi, nếu em đọc được những dòng này, anh mong mỏi lắm em có sự thay đổi theo hướng tích cực hơn. Hãy nhớ lời bác dạy : “có tài mà không có đức là người….”.

Ngày…tháng….năm

Trưa – tôi và mentor Hiền ngồi ở pantry tầng 13 tòa nhà Viện dầu khí VN nói chuyện. Anh Hiền bảo tôi :

• Hiếu này, sao học viên FUNiX ít hỏi thế nhỉ? Anh vào 1 tuần rồi mà mới được…3 người hỏi. Mỗi người hỏi có 1,2 câu.

Tôi không biết phải trả lời anh Hiền ra sao. Chính bản thân tôi cũng thắc mắc : Sao các bạn ít hỏi như vậy? Cách đây mấy hôm có một bạn nữ hỏi tôi về bug của assignment. Bạn nói chuyện rất dễ mến. Sau khi tôi giúp fix bugs, bạn nói :

• Mentor ơi, cho em hỏi thêm 2 câu nữa được không ạ?
• Được chứ! Anh rất vui! Em nói đi. 20 câu cũng được!
• Dạ, 2 câu thôi, 2 câu này nữa là đủ 3 câu chỉ tiêu rồi.

Sau đó bạn hỏi 2 câu hết sức đơn giản. Lý do như các bạn biết, cốt chỉ để đủ 3 câu chỉ tiêu mà FUNiX đưa ra. Tôi vừa trả lời vừa đắng chát trong lòng. Xem bài assignment bạn viết, tôi biết bạn hổng kiến thức nhiều lắm. Vậy tại sao bạn không hỏi những phần bạn chưa biết hoặc chưa hiểu sâu? Tại sao bạn chỉ hỏi những câu cho có để đủ chỉ tiêu? Ai trả lời giúp tôi, vì sao? Vì sao các bạn ngại hỏi?

Các bạn sợ khi hỏi, FUNiX sẽ phải trả tiền cho mentor thì doanh thu FUNiX sẽ kém đi? Hay các bạn sợ hỏi nhiều thì mentor có thêm tiền sẽ giàu lên mất? Trời ơiiiii, làm ơn, làm ơn đừng nghĩ thế. FUNiX lập  ra mục tiêu chính không phải để kinh doanh đâu. Tôi sẽ phân tích vấn đề này trong phần sau. Các mentor cũng đang sống bằng niềm đam mê chứ không phải sống nhờ lương FUNiX đâu nên các bạn hãy gạt bỏ suy nghĩ ấy đi. Bạn nghĩ sao khi mentor Hiền lương tháng vừa rồi chưa được 1 triệu? Tôi là người trả lời được nhiều câu hỏi nhất trong các mentor nhưng lương của tôi chỉ bằng mức trung bình của một công nhân may mới đi làm. 1 ngày tôi thường dành 10 tiếng cho Fsoft và 4-5 tiếng cho FUNiX. Nhưng lương FUNiX chỉ bằng 1/6 lương Fsoft. Vậy sự đánh đổi này có là khôn ngoan? Câu trả lời là : không. Vậy tại sao tôi vẫn làm? Vì tôi thích thế! Tôi yêu công việc này, tôi đam mê được hướng dẫn các bạn. Tôi thích cảm giác sau khi lắng nghe tôi giải thích, các bạn nắm chắc 1 vấn đề nào đó. Từ đó dần dần phát triển, hoàn thiện các kỹ năng, tương lai sớm trở thành những lập trình viên tài năng, có ích cho xã hội. Không chỉ tôi đâu mà đa phần các mentor đều đang sống bằng tình yêu, niềm đam mê với công việc.

FUNiX có 1 số mentor rất khủng. Ví dụ như anh Vũ Hồng Chiên (giám đốc TQA, chuyên gia level 4/5 tập đoàn FPT), anh Nguyễn Vũ Hưng (giám đốc đào tạo Septini). Thu nhập của họ trên dưới 1 tỷ/1 năm đó các bạn. Họ không cần 1,2 tr lương mentor đâu. Nhưng họ vẫn làm. Vì điều gì? Như tôi đã nói, 2 chữ thôi : đam mê.

Ngày…tháng…năm

Hôm nay xDay. Tôi ngồi chấm eXam cả buổi sáng. Rất thú vị! Có nhiều anh học tập rất chăm chỉ và trả lời rất tốt những câu hỏi mentor đưa ra. Nhưng cũng có không ít các bạn còn lười học, kiến thức chưa sâu. Tôi nhớ nhất 1 bạn đăng ký thi 2 môn liền nhưng môn nào bạn cũng chỉ trả lời được những câu cơ bản. Vào sâu hơn là bạn chịu. Đến phần nhận xét tôi hỏi :

• Anh bảo này, trong bài học khi gặp những phần không hiểu thì em thường làm gì?
• Dạ, em search google!
• Rất tốt! Nhưng nhiều khi thông tin trên google nhiều quá làm em bị nhiễu thì em làm sao? Sao em không hỏi mentor?
• Dạ…em…em thỉnh thoảng có hỏi mentor đấy chứ.

Trời ơi, thỉnh thoảng ư? Trong khi chúng tôi ngồi đó 2,3 ngày không có ai hỏi. Các bạn còn rất nhiều điều chưa biết tại sao không hỏi mentor? Có phải khi hỏi các bạn sẽ bị mentor cười, mentor chê? Không, tôi tin không có chuyện đó. Các bạn ơi, học chỉ hiểu mơn man, cái gì cũng mông lung tai hại lắm. Tôi có 1 người bạn sinh năm 84. Bạn từ thời đi học đã rất lười. Sáng đến trường, tối về đi chơi hoặc chơi game. Đến giờ vẫn vậy mặc cho tôi hết lời khuyên. Đến khi ra trường, bạn chỉ làm cho những công ty nhỏ với mức lương 3-4 triệu. Làm ở đâu bạn cũng bị sếp mắng vì tài năng có hạn. Nhiều sếp ít tuổi hơn bạn mà nói những lời nặng nề như :

• Già rồi mà không bằng thằng lớp 1.
• Bao nhiêu năm đi làm rồi mà…vẫn ngu.

Tôi biết đây là những câu nói nặng nề, xúc phạm, nhưng trách ai đây khi mình nhận lương của người ta mà làm không được việc? Vừa rồi bức xúc quá bạn xin nghỉ. 3,4 tháng tìm việc vất vả, long đong mãi mới xin được chân cộng tác viên ở 1 công ty start up với mức lương…2 triệu. Lương 2 triệu ở HN? Làm sao sống? Đấy là may bạn chưa có gia đình, cũng không phải thuê nhà, nếu không thì…

Đừng nghĩ rằng tôi đang bêu xấu bạn tôi. Tôi chỉ muốn đưa ra ví dụ như một bằng chứng sống để nguyện cầu các bạn cảnh tỉnh. Các bạn học viên thân yêu ơi, các bạn có muốn giống bạn tôi không? Làm ơn đừng nói có, tôi năn nỉ đấy. Hãy học tập thật tốt, kiến thức thật vững chắc. Để khi ra trường đàng hoàng bước vào những tập đoàn lớn, những công ty nước ngoài. Rồi dần dần thăng tiến trở thành những cây đa, cây đề, có số, có má trong ngành công nghiệp phần mềm. Để ngày sau gặp chúng tôi, các bạn vui vẻ, ngẩng cao mặt lên nhìn chúng tôi đầy tự tin, kiêu hãnh mà khoe rằng : giờ em làm chức này, chức nọ…em đang có đóng góp này, thành tích kia…em là niềm tự hào của gia đình, là trụ cột của công ty…vân vân. Chúng tôi hơn ai hết mong điều đó trở thành sự thật. Việt Nam mình còn nghèo lắm. Nền công nghệ thông tin của Việt Nam mới đang phát triển thôi. Chúng tôi cần các bạn, mỗi anh em đóng góp 1 bàn tay, để tương lai đưa nước ta sánh ngang với các cường quốc IT khác như Ấn Độ, Trung Quốc. Giờ các bạn lười học, lười hỏi, kiến thức hổng chỗ nó, rách chỗ kia, vá víu chỗ khác. Đến khi ra trường thất nghiệp, long đong, lận đận, lúc đó làm sao FUNiX nói chung và mentor nói riêng ăn nói với phụ huynh các bạn đây? Các bạn còn trẻ lắm, tương lai phía trước sáng lắm. Và tương lai đó sáng đến đâu, phụ thuộc vào sự cố gắng ngày hôm nay của các bạn…

Bùi Quang Hiếu

Mentor tại Đại học trực tuyến FUNiX – funix.edu.vn