5 cơ chế đồng thuận tiền điện tử chính

Proof of work? Proof of stake? Bạn có thể đã nghe những thuật ngữ khó hiểu này liên quan đến tiền điện tử, nhưng chúng có nghĩa là gì?

• Tấn công Eclipse trong tiền điện tử là gì?
• Proof of Work và Proof of Stake: Giải thích về thuật toán tiền điện tử
• Giao thức Blockchain là gì? Tại sao nó lại quan trọng đối với tiền điện tử?

Các loại tiền tệ khác nhau sử dụng nhiều thuật ngữ khác nhau để mô tả cách chúng hoạt động. Trong một ngành công nghiệp tiền điện tử đang phát triển nhanh chóng, thật khó để theo kịp các thuật ngữ mới.

Bạn có thể đã nghe một số biệt ngữ này, bao gồm cả cơ chế đồng thuận (consensus mechanism) hay bằng chứng (proof).

Các cơ chế đồng thuận bao gồm từ Proof of stake (bằng chứng đặt cọc) cho đến những cơ chế ít được biết đến hơn như Proof of burn (bằng chứng cháy), nhưng chúng thực sự có ý nghĩa gì? Bài viết này sẽ giải thích 5 thuật toán tiền điện tử chính hiện nay. 

1. Proof of stake (bằng chứng đặt cọc, hay PoS)

Ngay cả khi bạn là người mới trong ngành tiền điện tử, bạn có thể đã nghe nói về bằng chứng đặt cọc. Đây là một phần không thể thiếu của hệ sinh thái tiền điện tử và giữ mọi thứ an toàn và bảo mật cho người dùng. Vậy nó là gì? 

PoS là một cơ chế đồng thuận thay thế cho cơ chế Proof of Work do tiêu tốn năng lượng ít hơn. Chúng ta sẽ thảo luận về Proof of Work ở phần sau.

PoS yêu cầu crypto validator – người xác thực (hoặc các nút) hoạt động và đây là lúc quá trình đặt cọc bắt đầu hoạt động. Những validator này tạo ra các khối mới và đặt hàng các giao dịch trong một mạng (network), chẳng hạn như Kraken hoặc KuCoin. Điều này đảm bảo rằng tất cả các nút trong cùng một mạng đạt được sự đồng thuận. Người xác nhận sau đó được thưởng cho công việc của họ bằng nền tảng đặt cọc mà họ đã chọn. Đây là một quá trình mà đôi bên cùng có lợi.

PoS yêu cầu nhiều crypto validator để hoạt động, nhưng bất kỳ ai có số lượng tiền điện tử tối thiểu và đủ RAM đều có thể xác thực. Điều này có nghĩa là PoS đảm bảo rằng một blockchain vẫn là phi tập trung. Crypto validator tạo khối và kiểm tra những khối mà họ không tạo. Cơ chế này cho phép mạng duy trì an toàn, phi tập trung và minh bạch. 

2. Proof of Authority (Bằng chứng về Thẩm quyền, hay PoSA)

Proof of Authority là một biến thể của cơ chế bằng chứng đặt cọc. Tuy nhiên, loại cơ chế này mang tính cá nhân hơn một chút. Nó yêu cầu người xác thực phải đánh cọc danh tính và danh tiếng thay vì tiền điện tử của họ.

Một số người coi cơ chế này tốt hơn là Proof of Stake vì không phải lúc nào chúng ta cũng có thể chắc chắn validator sẽ hành động theo cách có lợi cho mạng. Một số cá nhân có thể đặt cọc một số tiền không đáng kể so với tổng số tiền họ nắm giữ. Điều này có nghĩa là họ sẽ không mất nhiều tiền nếu họ không thực hiện đúng vai trò của mình.

Cơ chế POSA giải quyết vấn đề này bằng cách yêu cầu validator xác nhận danh tính của họ. Do đó, những người xác nhận sẽ mất đi tính ẩn danh (điều mà họ có trong việc đặt cọc tiền điện tử truyền thống). 

Cơ chế này hoạt động tốt về mặt lý thuyết, nhưng các blockchain khổng lồ như Bitcoin, với hàng nghìn validator, không thể thích ứng với nó. Tuy nhiên, đó không phải là một lựa chọn tồi đối với các mạng nhỏ hơn.

3. Proof of Work (Bằng chứng công việc, hay PoW)

Bằng chứng công việc là một dạng khác của cơ chế đồng thuận tồn tại trong các mạng phi tập trung. Nó thường được sử dụng trong việc đào tiền điện tử để xác thực các giao dịch và khai thác các token mới. Vậy phương pháp này hoạt động như thế nào? 

Bằng chứng công việc nhằm mục đích ngăn chặn các cuộc tấn công trực tuyến độc hại từ tội phạm mạng. Nó được phát triển như một cách để giải quyết vấn đề ngày càng gia tăng của email spam. Giờ đây, nó được sử dụng bởi nhiều loại tiền điện tử phổ biến, bao gồm cả Bitcoin.

Tuy nhiên, việc thực hiện thành công cơ chế PoW không phải là một công việc nhỏ. Nó đòi hỏi một số lượng lớn người tính toán các nhiệm vụ toán học phức tạp, để giữ cho mạng an toàn trước các cuộc tấn công. 

Nhưng cơ chế này cũng khá tiêu tốn năng lượng và vì vậy nó không thân thiện với môi trường. Nó yêu cầu một lượng điện khổng lồ và đóng góp đáng kể vào biến đổi khí hậu. Mặc dù điều này không có nghĩa là cơ chế PoW không phải là một cách tuyệt vời để giữ các mạng minh bạch và an toàn, nhưng không thể bỏ qua chi phí môi trường của nó.

4. Proof of Authority (Bằng chứng hoạt động, hay PoA)

Cơ chế đồng thuận Proof of Authority kết hợp cả Proof of Work và Proof of Stake. Nó chỉ mới xuất hiện từ năm 2014 nhưng đã trở nên khá phổ biến. Proof of Work và Proof of Stake chỉ có thể ngăn chặn khoảng một nửa số cọc tấn công mạng độc hại. Nhưng bằng chứng hoạt động có thể cung cấp thêm một lớp bảo mật để tăng tỷ lệ thành công này.

PoA có thể làm điều này bởi vì tội phạm mạng sẽ cần kiểm soát cả tỷ lệ băm khai thác (mining hash rate) và số lượng tiền trong một mạng phi tập trung để thực hiện một cuộc tấn công. Do đó, một cuộc tấn công tiềm năng sẽ yêu cầu 51% trở lên tổng sức mạnh khai thác của mạng và 51% trở lên số tiền được đặt trong mạng. Điều này khiến cho những hành vi vi phạm pháp luật như vậy khó diễn ra hơn rất nhiều.

5. Proof of Burn (Bằng chứng đốt cháy PoB)

Có thể nói rằng Proof of Burn là cơ chế đồng thuận thân thiện với môi trường nhất trong danh sách này. Nó hoạt động để giải quyết mức tiêu thụ năng lượng khổng lồ của các mạng sử dụng bằng chứng công việc. Không giống như các cơ chế Proof of Work, Proof of Burn sử dụng các cơ sở khai thác ảo, không phải vật lý, để xác thực các giao dịch.

Trong quá trình này, những người khai thác tiền điện tử (hay còn gọi là thợ đào) tiềm năng bắt đầu bằng cách đốt các đồng tiền để thể hiện bằng chứng về thiện chí của họ. Điều này cho phép họ trở thành những người khai thác chính thức. Sức mạnh khai thác tăng lên tương quan với số lượng xu mà người khai thác đốt. Do đó, cơ chế này là một quy trình có lợi cho cả mạng và người khai thác.

Blockchains khá phức tạp nhưng không khó để hiểu về chúng từng chút một

Hy vọng bài viết này đã giúp bạn bắt đầu nắm bắt các quy trình phức tạp mà tiền điện tử sử dụng. Các cơ chế đồng thuận đóng một vai trò trong việc làm cho các mạng này trở nên an toàn và thành công như hiện nay. 

Dịch từ: https://www.makeuseof.com/crypto-proof-algorithms-explained/

Vân Nguyễn