Phân biệt các thuật ngữ dễ nhầm lẫn trong lĩnh vực công nghệ thông tin

Trong lĩnh vực công nghệ thông tin, có những thuật ngữ về công việc mà nghe tên bạn cảm thấy chúng na ná nhau, không thể phân biệt được. Chẳng hạn như lập trình viên, nhà phát triển phần mềm hay kỹ sư phần mềm,...

Trong lĩnh vực công nghệ thông tin, có những thuật ngữ về công việc mà nghe tên bạn cảm thấy chúng na ná nhau, không thể phân biệt được. Chẳng hạn như lập trình viên, nhà phát triển phần mềm hay kỹ sư phần mềm,…

Trong bài viết này, chúng tôi sẽ cung cấp cho bạn những thông tin để từ đó bạn có thể biết được nhiệm vụ chính và sự khác biệt các thuật ngữ này trong thế giới công nghệ thông tin. 

1. Lập trình viên và Nhà phát triển phần mềm 

Trong sử dụng hàng ngày, hai thuật ngữ này thực tế có thể được sử dụng thay thế cho nhau trong hầu hết các ngữ cảnh. Gần như chúng đều mô tả kiến ​​thức và vai trò giống nhau là: người sử dụng ngôn ngữ lập trình để tạo ra các lệnh mà máy tính có thể hiểu được, thông qua đó phần mềm được tạo ra. 

Và mặc dù trong sử dụng hàng ngày, chúng có nghĩa giống nhau, nhưng để phân biệt, giữa nhà phát triển phần mềm và lập trình viên có những điểm khác nhau dưới đây. 

• Tên tiếng Anh:

• Lập trình viên: Programmer
• Nhà phát triển phần mềm: Software Developer

• Mô tả công việc:

• Nhà phát triển phần mềm: thiết kế toàn diện hơn với việc ra quyết định ở cấp cao (ví dụ: nhà phát triển phần mềm thiết kế cơ sở dữ liệu hoặc cách dữ liệu di chuyển giữa các phần của phần mềm phức tạp hơn),
• Lập trình viên: viết các dòng mã dựa trên hướng dẫn của nhà thiết kế (ví dụ: sửa menu thả xuống hiển thị không chính xác hoặc viết một hàm với đầu ra và đầu vào cụ thể).

2. Kỹ sư phần mềm và Lập trình viên

• Tên tiếng Anh: 

• Kỹ sư phần mềm: Software Engineer
• Lập trình viên: Programmer

• Mô tả công việc:

• Lập trình viên như đã nói ở trên, nhiệm vụ của họ là viết các dòng mã dựa trên hướng dẫn của nhà thiết kế.
• Kỹ sư phần mềm: có bằng kỹ sư, tức là bằng đại học với ít nhất bằng cử nhân trong lĩnh vực tin học (tin học kỹ thuật, tin học thiết kế chương trình, v.v.). 

Nhiệm vụ và vai trò của họ được xác định bởi công ty nhất định, nhưng đó cần phải là vị trí lập trình cho người có bằng đại học trong mọi trường hợp.

Ở trường đại học, các cơ sở lý thuyết và toán học của khoa học máy tính được giảng dạy tập trung hơn việc thực hành lập trình. Một kỹ sư phần mềm cần phải nắm chắc khía cạnh lý thuyết của sự phát triển (ví dụ: thiết kế cấu trúc dữ liệu, hiệu quả của các thuật toán) và cả việc thực hiện trong thực tế.

3.  Nhà thiết kế web và Nhà phát triển web 

• Tên tiếng Anh:

• Nhà thiết kế web: Web Designer
• Nhà phát triển web: Web Developer

• Mô tả công việc:

• Nhà thiết kế web: chịu trách nhiệm về thiết kế trực quan và cảm quan của một trang web (trong khi các nhà thiết kế web chịu trách nhiệm về giao diện). Các nhà thiết kế web sử dụng phần mềm thiết kế đồ họa (ví dụ: Photoshop, Illustrator, Sketch).

Họ cần hiểu lý thuyết màu sắc và kiểu chữ, và các kỹ năng đồ họa khác có thể hữu ích, chẳng hạn như đồ họa vector hoặc kiến ​​thức cơ bản về kiểu chữ (vì trang web và tài liệu in thường trông giống nhau, rất hữu ích khi biết những thứ trên màn hình sẽ như thế nào nhìn trên giấy).

Các nhà thiết kế web (thường) không phải là lập trình viên — họ chỉ chịu trách nhiệm về các khía cạnh trực quan của một trang web.

• Nhà phát triển web: tạo và duy trì một trang web bằng các ngôn ngữ lập trình web (ví dụ: HTML, CCS, JavaScript hoặc, tùy thuộc vào các tác vụ, Java, Python, PHP, SQL,…). Không giống như các nhà thiết kế, các nhà phát triển web là những người lập trình viết mã cần thiết để chạy một trang web.

4. Nhà thiết kế UI và Nhà thiết kế UX 

• Tên tiếng Anh:

• Nhà thiết kế UI: UI Designer
• Nhà thiết kế UX: UX Designer

• Mô tả công việc:

• Nhà thiết kế UI (giao diện người dùng): tính đến nhu cầu của người dùng và giao diện của thương hiệu. Nhà thiết UI tạo ra các khía cạnh trực quan của giao diện — như màu sắc, hình minh họa, nút,… — sử dụng chủ yếu là phần mềm đồ họa để thực hiện điều đó.
• Nhà thiết kế UX (trải nghiệm người dùng): cần đánh giá chính xác nhu cầu của người dùng, vì vậy họ tạo ra các cuộc khảo sát, phỏng vấn và yêu cầu phản hồi từ người dùng. Dựa trên thông tin này, các nhà thiết kế UX tạo cấu trúc, menu, điều hướng và các phần khác của trang web. Họ sử dụng phần mềm đã được tạo ra để thiết kế và tối ưu hóa trải nghiệm người dùng.

5. Nhà phát triển front-end, back-end và full-stack 

• Tên tiếng Anh: Front-end Developer, Back-end Developer và Full-stack Developer.

• Mô tả công việc:

• Front-end: còn được gọi là phía máy khách là một phần của trang web mà chúng ta nhìn thấy như: các nút, hình ảnh, văn bản và tương tác — mọi chương trình chạy trong máy khách (trình duyệt). 

Những người tạo ra giao diện của một trang web hoặc các ứng dụng di động / web và mọi thứ mà người dùng nhìn thấy và tương tác được gọi là các nhà phát triển front-end. Trong các dự án web, họ thường dùng HTML, CSS và JavaScript, nhưng đôi khi các JavaScript framework cũng được sử dụng (ví dụ: React, AngularJS, Vue.js).

• Back-end: còn được gọi là phía máy chủ là một phần của trang web mà chúng ta không nhìn thấy như: lưu và tải dữ liệu từ cơ sở dữ liệu, thực hiện tính toán, phục vụ yêu cầu từ máy khách, cung cấp điểm cuối API — nói tóm lại, đó là mọi chương trình chạy trên máy chủ. 

Các nhà phát triển back-end còn được gọi là các lập trình viên phía máy chủ đang làm việc trên back-end. 

Các ngôn ngữ phía máy chủ được sử dụng thường xuyên nhất là ngôn ngữ lập trình Python, Node.js, PHP và Java.

• Nhà phát triển full-stack là những nhà phát triển có thể lập trình trên cả phía máy khách và phía máy chủ.

6. Quản trị viên hệ thống và Kỹ sư DevOps 

• Tên tiếng Anh:

• Quản trị viên hệ thống: Administrator
• Kỹ sư DevOps: DevOps Engineer

• Mô tả công việc:

• Quản trị viên hệ thống (còn được gọi là SysAdmins): chịu trách nhiệm bảo trì và hoạt động đáng tin cậy của máy chủ. Trách nhiệm của họ bao gồm cài đặt và hỗ trợ hệ thống phần mềm, quản lý thời gian chết và các vấn đề khác. Thông thường, công việc của họ cũng có một chút liên quan đến lập trình: viết các chương trình (script) tự động hóa các tác vụ thường xuyên lặp lại.
• Kỹ sư DevOps (đôi khi được viết bằng chữ thường: devops): hoạt động như một ranh giới giữa nhiệm vụ phần cứng của quản trị viên và nhiệm vụ phần mềm của các nhà phát triển. Họ có thể là nhà phát triển tham gia vào các nhiệm vụ liên quan đến cài đặt, thử nghiệm và vận hành cơ sở hạ tầng hoặc họ có thể là quản trị viên hệ thống. 

Một nhiệm vụ quan trọng của các kỹ sư DevOps là bảo mật hệ thống và bảo vệ chúng khỏi các cuộc tấn công của hacker. Một phần quan trọng trong công việc của họ là giữ liên lạc với nhóm phát triển, người dùng và quản trị viên hệ thống, vì vậy họ cần có kỹ năng giao tiếp tốt và họ cần có khả năng làm việc tốt trong các dự án của nhóm.

7. Nhà phân tích dữ liệu và Nhà khoa học dữ liệu

• Tên tiếng Anh:

• Nhà phân tích dữ liệu: Data Analyst
• Nhà khoa học dữ liệu: Data Scientist

• Mô tả công việc:

• Nhà phân tích dữ liệu: xóa và thay đổi dữ liệu, đồng thời họ cũng giúp nhóm giải thích và hình dung ra nó. 

Các công cụ chính của họ là Excel, SQL, R và các công cụ trực quan hóa dữ liệu như Tableau và Data Studio.

• Nhà khoa học dữ liệu: dẫn đầu các dự án phức tạp, xác định các xu hướng và mô hình bằng cách phân tích dữ liệu, tạo ra các phân tích và dự báo, đồng thời cung cấp thông tin để hỗ trợ các quy trình ra quyết định. Họ thường có kỹ năng toán học, thống kê và lập trình cao.

Các công cụ chính của họ là SASS, Python, R, Tensorflow, Hadoop và Spark. Đây là một nghề được săn đón với mức lương cao, nhưng sự phức tạp của nó đòi hỏi kiến ​​thức và nhiều kinh nghiệm.

8. Kiến trúc sư phần mềm 

• Tên tiếng Anh: Software Architect

• Mô tả công việc:

Vai trò của một kiến ​​trúc sư phần mềm đòi hỏi nhiều kinh nghiệm, nhiều kỹ năng và kiến ​​thức, đồng thời đi kèm với trách nhiệm cao.

Kiến trúc sư phần mềm đưa ra quyết định đối với các câu hỏi về thiết kế và thực thi ở cấp độ cao và biết nhiều công cụ liên quan đến công nghệ và khả năng trong thiết kế và phát triển phần mềm. Họ thường có mặt trong quá trình giao tiếp với các đối tác kinh doanh và khách hàng.

9. Người kiểm thử phần mềm 

• Tên tiếng Anh: Software Tester

• Mô tả công việc:

Trước khi một sản phẩm được tung ra thị trường hoặc có thể được bàn giao cho khách hàng, một loạt các bài kiểm tra dài sẽ được chạy để xem mọi thứ có hoạt động bình thường hay không. Có hai loại phương pháp thử nghiệm khác nhau — thử nghiệm thủ công và tự động.

+ Người kiểm thử thủ công: đảm nhận vai trò của người dùng cuối và kiểm tra các chức năng của phần mềm (trang web, ứng dụng,…), ghi lại các trục trặc. Họ cũng mô hình hóa các tình huống riêng lẻ, như điều gì xảy ra nếu người dùng vô tình chạm vào màn hình hoặc thông báo lỗi nào mà cô ấy nhận được nếu cố gắng đăng nhập bằng tên người dùng không hợp lệ. Người kiểm thử thủ công thường kiểm tra dựa trên các kịch bản chính xác và luôn ghi lại quy trình kỹ lưỡng, đưa ra phản hồi về lỗi cho nhà phát triển. 

+ Người kiểm thử tự động: sử dụng hoặc tạo các công cụ chuyên dụng để kiểm tra thay vì chỉ xem qua danh sách các vấn đề. Trình tự động kiểm tra là những người lập trình và các quy trình kiểm tra được phát triển bởi các chuyên gia hoặc nhóm của trình tự động.

Lời kết

Hy vọng qua bài viết này bạn đã phân biệt được những thuật ngữ dễ nhầm lẫn trong lĩnh vực công nghệ thông tin. Nếu bạn muốn bước chân vào các ngành nghề trên, hãy tham khảo các khoá học CNTT Online của FUNiX tại đây

>>> Nếu bạn đang có nhu cầu học lập trình trực tuyến, tìm hiểu ngay tại đây:

>>> Xem thêm các chủ đề hữu ích:

• Tất cả những điều bạn cần biết về khóa học lập trình tại FUNiX FPT
• 5 Điểm đáng chú ý tại khóa học lập trình trực tuyến FPT – FUNiX
• Từ A-Z chương trình học FUNiX – Mô hình đào tạo lập trình trực tuyến số 1 Việt Nam
• Lý do phổ biến khiến học viên nước ngoài chọn FUNiX
• Lưu ý để học blockchain trực tuyến hiệu quả cao tại FUNiX
• Lý do nữ giới nên chọn FUNiX để học chuyển nghề IT
• FUNiX trở thành đối tác của Liên minh Blockchain Việt Nam
• 3 lý do bạn trẻ nên học blockchain trực tuyến ở FUNiX

Lương Thuận – dịch từ CodeberrySchool